Giáo án Văn 8 bài Trợ từ, thán từ - Giáo án Ngữ văn lớp 8

HĐ1.HDHS tìm hiểu trợ từ:

- Gọi hs đọc ví dụ.

H: Nghĩa của các câu trên có gì khác nhau?

H: Vì sao có sự khác nhau đó ?

- Vì ở câu 2, 3 có thêm từ “những”, “có”.

H: Các từ “những”, “có” trong câu 2 và 3 đi kèm từ nào? Biểu thị thái độ gì của người nói đối với sự việc?

- Đi kèm với số từ “hai”.

+ “những”: biểu thị thái độ nhấn mạnh, đánh giá việc hai bát là nhiều.

+ “có”: thái độ nhấn mạnh, đánh giá việc ăn hai bát là ít.

I. Trợ từ:

1. Bài tập

Bài tập/69

- Câu 1: nói lên một sự việc khách quan (nó ăn - số lượng hai bát cơm)

- Câu 2: ngoài sự việc khách quan còn có ý nhấn mạnh, đánh giá việc ăn hai bát cơm.

- Câu 3: Ngoài sự việc khách quan còn có ý nhấn mạnh, đánh giá việc ăn hai bát cơm là ít.

có đi kèm với hai bát cơm.

- Vì ở câu 2, 3 có thêm từ “những”, “có”.

⇒ Nhấn mạnh, biểu thị thái độ đánh giá của người nói đố với sự vật, sự việc.

H: Các từ “có”, “những” trong các câu trên là trợ từ, em hiểu trợ từ là gì?

- Gọi hs đọc ghi nhớ sgk/69

*B/t nhanh: Đặt câu có trợ từ và gạch chân dưới trợ từ đó?

- Chính tôi cũng không hiểu cô ấy.

- Ngay tôi cũng không hiểu nổi mình.

H: Xét các vd sau, xác định trợ từ? (GV treo bảng phụ)

a. Tôi có năm con gà.

b. Nó uống có hai viên thuốc.

a. Cha tôi là công nhân.

b. Cô ấy đẹp ơi là đẹp.

a. Tôi nhớ những kỉ niệm thời niên thiếu.

b. Tôi nhắc anh những ba, bốn lần mà anh vẫn quên.

→ có, là những ở ví dụ b là trợ từ.

→ có, là, những ở a là: động từ, hệ động từ là, lượng từ.

*Lưu ý: phân biệt hiện tượng đồng âm khác loại.

* Nhận xét:

- Là những từ chuyên đi kèm một só từ ngữ khác để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc.

3. Ghi nhớ 1 (SGK)/69.

HĐ2.HDHS tìm hiểu thán từ:

- Gọi hs đọc bài tập

H: Các từ này , A, vâng trong đoạn trích sau đây biểu thị điều gì ?

H: Nhận xét về cách dùng từ này, vâng, a bằng cách lựa chọn những câu trả lời đúng ?

a. Các từ ấy có thể làm thành một câu độc lập.

b. Các từ ấy không thể làm thành một câu độc lập.

c. Các từ ấy không thể làm thành một bộ phận của câu.

d. Các từ ấy có thể cùng những từ khác làm thành một câu và thường đứng đầu câu.

- HS báo cáo. GV kết luận.

Đáp án đúng: a, d.

- GV: Các từ: này, vâng, a là thán từ.

II. Thán từ :

*Bài tập/ 70

- này → thốt ra để gây sự chú ý của ng đối thoại.

- vâng → tiếng dùng để đáp lại lời ng khác lễ phép.

- A → tiếng thốt ra biểu thị sự tức giận.

⇒ thán từ.

H: Em hiểu thán từ là gì?Có mấy loại thán từ?

- Là những từ bộc lộ cảm xúc hoặc để gọi đáp.

GV:Thán từ có khả năng một mình tạo thành câu, cũng có lúc làm thành phần biệt lập của câu.

- HS đọc ghi nhớ SGK/70

- GV chốt.

H: Đặt câu có thán từ.

- A! Mẹ đã về rồi.

- Này, mai đi học gọi tớ nhé!

- Nhận xét:

⇒ Thán từ : bộc lộ t/c, cảm xúc, gọi đáp,thường đứng ở đầu câu, có khi đc tách thành một câu đặc biệt.

- Có 2 loại thán từ : - Bộc lộ t/c cảm xúc.

- Gọi đáp.

* Ghi nhớ: SGK/70

HĐ3.HDHS luyện tập:

- Y/c hs đọc và xác định y/c bài tập.

- y/c hs xđ và báo cáo:

- Đọc bài 2, xác định yêu cầu, thảo luận theo nhóm 4.

Báo cáo, nhận xét.

GV kết luận.

III. Luyện tập:

Bài tập 1/70

- Các từ in đậm từ nào là trợ từ, từ nào không phải là trợ từ ?

a,c,g i, → trợ từ.

Bài tập 2/70-71

- Giải thích nghĩa các trợ từ in đậm.

- lấy → dùng để nhấn mạnh mức tối thiểu, không yêu cầu hơn.

- nguyên → chỉ có như thế, không có gì thêm.

- đến → biểu thị ý nhấn mạnh về mức độ cao của một tính chất làm ít nhiều ngạc nhiên.

- cả → nhấn mạnh về mức độ cao, phạm vi không hạn chế của sự việc.

- cứ → lặp lại.

Đọc bài 3, xác định yêu cầu, làm bài.

HS nhận xét, Gv sửa chữa.

Bài tập 3/71

- Chỉ ra thán từ trong các câu.

a, này, à.

b, ấy!

c, vâng!

d, chao ôi!

e, hỡi ơi.

Đọc bài 4, nêu yêu cầu bài tập.

Học sinh lên bảng làm bài- 2 em.

HS và GV nhận xét, sửa chữa.

- Y/c hs đặt 5 câu với những thán từ khác nhau:

Bài tập 4 /71. Các thán từ in đậm dưới đây bộc lộ cảm xúc gì?

- ha ha: tiếng reo mừng.

- ái ái: tiếng kêu đau.

- Than ôi: tiếng kêu tỏ ý tiếc nuối.

Bài tập 5/71

VD: Này, hôm nay có học chiều không vậy?

Trời ơi, mưa to quá.

Bài tập 6/71

- Giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ :

“ Gọi dạ bảo vâng” → Câu tục ngữ khuyên chúng ta cách dùng thán từ gọi đáp biểu thị sự lễ phép.