Giáo án bài Truyện Kiều của Nguyễn Du (Tiết 2) - Giáo án Ngữ văn lớp 9

HĐ1. HDHS đọc- hiểu văn bản(tiếp)

- Thuyết trình cho HS hiểu về nguồn gốc t/p- khẳng định sự sáng tạo của ND.

* Sáng tạo về nội dung:

- Kim Vân Kiều Truyện chỉ là một câu Truyện tình ở TQ vào thời Minh. ND đã biến tác phẩm này thành một ca khúc đau lòng thương người bạc mệnh, nói lên “ Những điều trông thấy”trong giai đoạn lịch sử đầy biến động của VN vào cuối thời Lê đàu thời Nguyễn.

* Sáng tạo về nghệ thuật:

- Lược bỏ các chi tiết mưu mẹo và một số chi tiết khác của các nhân vật trong “Kim Vân Kiều Truyện”. Sáng tạo thêm một số chi tiết mới, tô đậm câu chuyện về tình người; biến các sự kiện chính của tác phẩm thành đối tượng để bộc lộ cảm xúc, tình cảm của nhân vật và người kể ; chuyển trọng tâm của truyện từ sự kiện sang nội tâm của nhân vật chính. Ngòi bút tả cảnh, tả tình, tả người rất điêu luyện của ND đã làm cho các nhân vật chân thực hơn, sâu sắc hơn.

- Sáng tạo từ nghệ thuật tự sự → nghệ thuật kể chuyện bằng thơ đến nghệ thuật xây dựng nhân vật, miêu tả thiên nhiên…

II. Truyện Kiều

1. Nguồn gốc tác phẩm

- Truyện Kiều có nguồn gốc từ một tác phẩm văn học Trung Quốc: “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân. Nhưng phần sáng tạo của Nguyễn Du là hết sức lớn mang ý nghĩa q/đ sự thành công của truyện Kiều.Nguyễn Du bằng tài năng NT và tấm lòng nhân đạo sâu xa của mình, nhà thơ đã “thay máu đổi hồn” làm cho tp văn học bình thường trở thành một kiệt tác vĩ đại, mang dấu ấn ngàn đời.

- HS đọc phần tóm tắt.

- Gọi 3 hs tóm tắt 3 phần

- Một HS tóm tắt toàn bộ tp (GV có thể đan xen những câu Kiều phù hợp)

2. Tóm tắt tác phẩm :

- Truyện Kiều gồm 3 phần

   + Phần thứ nhất: Gặp gỡ và đính ước.

   + Phần thứ hai:Gia biến và lưu lạc

   + Phần thứ ba : Đoàn tụ

H: Theo em ND truyện Kiều có những giá trị lớn nào ?

H: Hiện thực nào của xã hội được phản ánh trong truyện Kiều?

H: Thái độ của tác giả khi nói về các nhân vật( Bọn quan lại, tay chân, buôn thịt bán người:Sở Khanh,Tú Bà, MGS, Bạc Bà, Bạc Hạnh,Hoạn Thư, Hồ Tôn Hiến…) tán ác , bỉ ổi…?

H: Qua phần tóm tắt t/p em hình dung XH được p/a trong truyện Kiều là XH ntn?

H: Những nhân vật: MGS, HTHiến, BBà, BHạnh, Sở Khanh….là những kẻ ntn?

3. Giá trị truyện Kiều

a. Giá trị nội dung:

* Giá trị hiện thực:

- Truyện Kiều là bức tranh hiện thực về xã hội đương thời qua những bộ mặt tàn bạo của tầng lớp thống trị và số phận những con người bị áp bức đau khổ, đặc biệt là số phận bi kịch của người phụ nữ (xã hội mà đồng tiền đổi trắng thay đen được số phận con người)

   + Tố cáo các thế lực đen tối trong xã hội phong kiến: bọn sai nha, quan sử kiện cho đến họ Hoạn danh gia, quan tổng đốc trọng thần , rồi bọn ma cô chủ chứa…đều ích kỉ tham am, tàn nhẫn, coi rẻ sinh mạng và phẩm giá con người.

   + Nói lên sức mạnh ma quái của đồng tiền làm tha hoá con người , làm đảo điên: “dẫu lòng đổi trắng thay đen khó gì”; giẫm đạp lên lương tâm con người và xoá mờ công lí “ Có ba trăm lạng việc này mới xuôi”

H: Theo em giá trị nhân đạo của một t/p thường được thể hiện qua những nội dung nào? (Cảm nhận của em về c/s, thân phận của TK cũng như của người phụ nữ trong XH cũ?)

H: Chuyện tình giữa Thuý kiều phản ánh giá trị nhân đạo nào của chuyện k?

H: ND xây dựng trong t/p 1nhân vật AH, là ai? Mục đích? (Gv thuyết trình 2 thanh tựu lớn về nghệ thuật)

* Giá trị nhân đạo:

- Cảm thương sâu sắc trước những khổ đau của con người.

- Trân trọng, đề cao con người từ vẻ đẹp hình thức, phẩm chất  ước mơ khát vọng chân chính.

- Truyện kiều đề cao tình yêu tự do, phá vỡ những quy tắc thánh hiền về sự cách biệt nam nữ.

- Truyện kiều phản ánh ước mơ về tự do và công lí ( hình tượng Từ Hải anh hùng đội trời đạp đất)

- GV minh hoạ cách sử dụng ng2, tả cảnh TN.. (Đặc trưng thể loại truyện thơ )

b. Giá trị nghệ thuật:

- Truyện Kiều là kết tinh thành tựu nghệ thuật văn học dân tộc trên tất cả các phương diện ngôn ngữ, thể loại:

   + Ngôn ngữ Ngôn ngữ tiếng Việt đạt tới đỉnh cao của ngôn ngữ nghệ thuật có chức năng biểu đạt , biểu cảm , thẩm mỹ(Vẻ đẹp của nghệ thuật ngôn từ: giàu, đẹp)

   + Thể loại: thể thơ lục bát đã đạt tới đỉnh cao rực rỡ. Nghệ thuật tự sự (kể chuyện) đã có những bước phát triển vượt bậc từ nghệ thuật dẫn chuyện đến nghệ thuật miêu tả thiên nhiên, con người.

- Ngôn từ: trực tiếp( lời nhân vật), gián tiếp (lời tác giả), nửa trực tiếp( lời tác giả mang suy nghĩ, giọng điệu nhân vật).

- Khắc hoạ nhân vật: Dáng vẻ bên ngoài, đời sống nội tâm bên trong,

- Miêu tả thiên nhiên đa dạng: cảnh chân thực sinh động, tả cảnh ngụ tình.

HĐ2. HDHS tổng kết:

H: Nêu cảm nhận của em về Truyện Kiều?

- Đọc ghi nhớ SGK

III. Tổng kết:

* Ghi nhớ: SGK/ 80