Cách gọi tên Amin, amino acid (hay, chi tiết)

Bài viết Cách gọi tên Amin, amino acid với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Cách gọi tên Amin, amino acid.

Cách gọi tên Amin, amino acid (hay, chi tiết)

Bài giảng: Bài tập tổng hợp amin - Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

Lý thuyết và Phương pháp giải

1. Gọi tên amin

a) Cách gọi tên theo danh pháp gốc – chức : ank + yl + amin

Ví dụ : CH₃NH₂ (methylamine), C₂H₅–NH₂ (ethylamine), CH₃CH(NH₂)CH₃ (isopropylamine), ….

b) Cách gọi tên theo danh pháp thay thế : alkane + vị trí + amin

Ví dụ : CH₃NH₂ (methamine), C₂H₅–NH₂ (Etanamin),

CH₃CH(NH₂)CH₃ (Propan - 2 - amin), ...

c) Tên thông thường chỉ áp dụng với một số amin

Hợp chất	Tên gốc – chức	Tên thay thế	Tên thường
CH3–NH2	methylamine	methamine
CH3–CH(NH2)–CH3	isopropylamine	propan-2-amin
CH3–NH–C2H5	ethylmethylamine	N-methylethanamine
CH3–CH(CH3)–CH2–NH2	isobutylamine	2-methylpropan-1-amine
CH3–CH2–CH(NH2)–CH3	sec-butylamine	butan-2-amine
(CH3)3C–NH2	tert-butylamin	2-methylpropan-2-amine
CH3–NH–CH2–CH2–CH3	methylpropylamine	N-methylpropan-1-amine
CH3–NH–CH(CH3)2	isopropylmethylamine	N-methylpropan-2-amine
C2H5–NH–C2H5	diethylamine	N-ethylethanamine
(CH3)2N–C2H5	etyldimethylamine	N,N-đimethylethanamine
C6H5NH2	phenylamine	benzenamine	aniline
C6H5NHCH3	methylphenylamine	N-methylbenzenamine	N-methylaniline

Chú ý:

- Tên các nhóm ankyl đọc theo thứ tự chữ cái a, b, c… + amin

- Với các amin bậc 2 và 3, chọn mạch dài nhất chứa N làm mạch chính, N có chỉ số vị trí nhỏ nhất. Đặt một nguyên tử N trước mỗi nhóm thế của amin

            + Có 2 nhóm ankyl → thêm 1 chữ N ở đầu.

            Ví dụ : CH3–NH–C2H5 : N–Ethyl methyl amin.

            + Có 3 nhóm ankyl → thêm 2 chữ N ở đầu (nếu trong 3 nhóm thế có 2 nhóm giống nhau).

            Ví dụ : CH₃ –N(CH₃)–C₂ H₅ : N, N–Ethyl dimethylamine

            + Có 3 nhóm ankyl khác nhau → 2 chữ N cách nhau 1 tên ankyl.

            Ví dụ : CH₃–N(C₂ H₅ )–C₃H₇ : N–etyl–N–methyl propyl amin.

- Khi nhóm –NH₂ đóng vai trò nhóm thế thì gọi là nhóm amino.

      Ví dụ: CH₃ CH(NH₂)COOH (axit 2-aminopropanoic)

2. Gọi tên amino acid

a) Tên thay thế: axit + vị trí + amino + tên carboxylic acid tương ứng.

Ví dụ:

H₂N–CH₂–COOH: aminoethanoic acid ;

HOOC–[CH₂]₂ –CH(NH₂ )–COOH: axit 2-aminopentanđioic

b) Tên bán hệ thống: axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) + amino + tên thông thường của carboxylic acid tương ứng.

Ví dụ:

CH₃ –CH(NH₂ )–COOH : axit α,-aminopropionic

H₂N–[CH₂ ]₅ –COOH : axit ε-aminocaproic

H₂N–[CH₂]₆–COOH: axit ω-aminoenantoic

c) Tên thông thường: các amino acid thiên nhiên (α-amino acid) đều có tên thường.

Ví dụ:

H₂ N–CH₂ –COOH có tên thường là glycine (Gly)

                                                Bảng: Tên gọi của 1 số α-amino acid

Công thức	Tên thay thế	Tên bán hệ thống	Tên thường	Kí hiệu
H2 N- CH2 -COOH	aminoethanoic acid	aminoacetic acid	glycine	Gly
CH3 – CH(NH2 ) - COOH	Axit- 2 – aminopropanoic	α-aminopropanoic acid	alanine	Ala
(CH3 )2 CH – CH(NH)2 -COOH	Axit - 2 amino -3 - Metylbutanoic	α-aminoisovaleric acid	valine	Val
	Axit - 2 - amino -3(4 -hiđroxiphenyl) propanoic	Axit Α - amino -β (p - hiđroxiphenyl) propionic	Tyrosin	Tyr
HOOC(CH2)2CH(NH2) - COOH	Axit-2 - aminopentanđioic	Aixt glutamic	Glu
H2N-(CH2)4 –CH(NH2) -COOH	Axit-2,6 - điaminohexanoic	Axit- α, ε -ñiaminocaproic	Lysin	Lys

Ví dụ minh họa

Câu 1: Tên gọi của amino acid nào sau đây là đúng?

A. H₂ N – CH₂ COOH : glycerin hay glycerol

B. CH₃ CH(NH₂ )COOH : aniline

C. C₆ H₅ CH₂ CH(NH₂ )COOH : phenylalaninee

D. HOOC – (CH₂ )₂ CH(NH₂ )COOH: axit glutanic

Lời giải:

H₂ N – CH₂ COOH :glixin

CH₃ CH(NH₂ )COOH : alanine

HOOC – (CH₂)₂ CH(NH₂ )COOH : α-aminoglutaric acid

→ Đáp án C

Câu 2:Tên gọi của C₆ H₅ –NH–CH₃ là:

A. methyl phenyl amin.

B. N–methylaniline

C. N–methyl benzene amin.

D. cả A, B, C đều đúng.

Lời giải:

→ Đáp án D

Câu 3:N,N- Ethyl methyl propan-1-amin có CTCT là

A. (CH₃ )(C₂ H₅ )(CH₃ CH₂ CH₂ )N

B. (CH₃ )₂ CH(CH₃ )(C₂ H₃ x)N

C. (CH₃ )₂ (C₂ H₅ )N

D. (CH₃ )(C₂ H₅ )(CH₃ )₂ CHN

Lời giải:

→ Đáp án A

Câu 4: alanine có công thức là

A. H₂N–CH₂CH₂COOH.

B. C₆H₅–NH₂.

C. CH₃CH(NH₂)–COOH. C.

D. H₂N–CH₂COOH.

Lời giải:

→ Đáp án c

Câu 5:Trong các tên gọi dưới đây, tên nào phù hợp với chất C₆ H₅ CH₂ NH₂

A. phenylamine.

B. Benzylamin

C. aniline.

D. methylphenylamine.

Lời giải:

phenylamine/ aniline: C₆H₅NH₂

Benzylamin: C₆H₅CH₂NH₂

methylphenylamine: C₆H₅NHCH₃

→ Đáp án B

Câu 6:Viết công thức cấu tạo của các chất sau: glycine; α-aminoglutaric acid; axit ω-aminoenantoic; phenylalaninee

Lời giải:

glycine: H2NCH2COOH

α-aminoglutaric acid: H2NC3H5(COOH)2

Axit ω-aminoenantoic: H₂N –[ CH₂]₆–COOH

phenylalaninee: C₆H₅CH₂CH(NH₂)COOH

Bài tập tự luyện

Câu 1: Tên gọi của (CH₃)₃N là

A. propanamine.

B. trimethylamine.

C. N,N-trimethylmethanamine.

D. methylmethylmethylamine.

Câu 2: Hợp chất CH₃CH₂NHCH₃ có tên gọi là

A. ethylmethylamine.

B. methylethylamine.

C. trimethylamine.

D. dimethylmethylenamine.

Câu 3: Aminoethanoic acid là tên thay thế của

A. glycine.

B. alaninee.

C. valinee.

D. lysine.

Câu 4: Tên gọi N-methylmethanamine ứng với công thức cấu tạo

A. CH₃CH₂NH₂.

B. CH₃CH₂CH₂NH₂.

C. CH₃NHCH₃.

D. (CH₃)₂NCH₃.

Câu 5: Cho hợp chất sau

Tên bán hệ thống của hợp chất này là

A. β-aminopropionic acid.

B. α-aminopropionic acid.

C. α-aminopropanic acid.

D. α-aminoethanoic acid.

Bài giảng: Bài tập trọng tâm amino acid - Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 12 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• 30 bài tập Amin, amino acid, Protein trong đề thi Đại học
• 30 câu hỏi trắc nghiệm lý thuyết Amin, amino acid, Protein có đáp án
• Cách viết đồng phân Amin, amino acid
• Phương pháp nhận biết Amin, amino acid
• Chuỗi phản ứng Amin, amino acid

---