Cách giải bài tập phản ứng của Amin với nitrous acid HNO₂ (hay, chi tiết)

Bài viết Cách giải bài tập phản ứng của Amin với nitrous acid HNO₂ với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Cách giải bài tập phản ứng của Amin với nitrous acid HNO₂.

Cách giải bài tập phản ứng của Amin với nitrous acid HNO₂ (hay, chi tiết)

Bài giảng: Bài tập tổng hợp amin - Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

Phương pháp

* Để phân biệt amin các bậc với nhau thì ngoài phản ứng với thuốc thử Lucas, trong chương trình hóa học phổ thông chúng ta thường sử dụng nitrous acid HNO₂.

- Amin bậc 1 tác dụng với HNO₂ tạo thành ancol, N₂ và nước tương tự amonia:

            R - NH₂ + HNO₂ → ROH + N₂ + H₂O

           H - NH₂ + HNO₂ → HOH + N₂ + H₂O

- Với amin thơm bậc 1 ở nhiệt độ thấp tạo muối điazo ví dụ aniline:

            C₆H₅NH₂ + HNO₂ + HCl → C₆H₅N₂Cl + 2H₂O

- Amin bậc 2 tác dụng với HNO₂ tạo hợp chất nitrozo dạng dầu màu vàng.

- Amin bậc 3 không tác dụng với HNO₂.

Bài tập

Câu 1: Khi cho ethylamine tác dụng với nitrous acid thì có hiện tượng:

A. Tạo kết tủa và sủi bọt khí

B. Tạo kết tủa và tạo 1 chất lỏng phân lớp trong nước

C. Tạo chất lỏng phân lớp và chất khí

D. Sủi bọt khí

Lời giải:

C₂H₅NH₂ + HNO₂ → C₂H₅OH + N₂ ↑ + H₂O

C₂H₅OH tan tốt trong nước nên không có sự phân lớp

→ Đáp án D

Câu 2:Người ta điều chế aniline bằng sơ đồ sau: benzene → Nitrobenzen → aniline Biết hiệu suất giai đoạn tạo thành nitrobenzen đạt 60% và hiệu suất giai đoạn tạo thành aniline đạt 50%. Khối lượng aniline thu được khi điều chế từ 156 gam benzene là:

A. 186,0 gam

B. 111,6 gam

C. 55,8 gam

D. 93,0 gam

Lời giải:

Hiệu suất cả quá trình = 60%.50% = 30%

benzene → Nitrobenzen → aniline

⇒ mC₆H₅NH₂ = 2.93.30% = 55,8g

→ Đáp án c

Câu 3:. Cho amin đơn chức X tác dụng với HNO₃ loãng thu được muối amoni Y trong đó nito chiếm 22.95% về khối lượng. Vậy công thức phân tử của amin là?

Lời giải:

Đặt công thức amin là R-NH₂

Amin phản ứng với HNO₃:

R-NH₂ + HNO₃ → R-NH₃NO₃

⇒ R = 43

⇒ X là: C₃H₇NH₂

Câu 4:Muối C₆H₅N₂⁺Cl- (phenylđiazoni clorua) được sinh ra khi cho C₆H₅NH₂ (aniline) tác dụng với NaNO₂ trong dung dịch HCl ở nhiệt độ thấp (0-5oC). Để điều chế được 14,05 gam C₆H₅N₂+Cl-(với hiệu suất 100%), lượng C₆H₅NH₂ và NaNO₂ cần dùng vừa đủ là :

A. 0,1 mol và 0,4 mol

B. 0,1 mol và 0,2 mol.

C. 0,1 mol và 0,1 mol.

D. 0,1 mol và 0,3 mol.

Lời giải:

nC₆H₅N₂Cl = 0,1 mol

Theo PT : nC₆H₅NH₂ = nNaNO₂ = nC₆H₅N₂+Cl = 0,1 mol

→ Đáp án C

Câu 5:Hỗn hợp 1,07g hai amin đơn chức bậc nhất kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng phản ứng vừa hết với nitrous acid ở nhiệt độ thường tạo nên dung dịch X. Cho X tác dụng với Na dư thu được 0,03 mol H₂. Xác định công thức 2 amin:

A. C₃H₇NH₂ và C₄H₉NH₂

B. C₂H₅NH₂ và C₃H₇NH₂

C. CH₃NH₂ và C₂H₅NH₂

D. CH₃NH₂ và C₃H₇NH₂

Lời giải:

Đặt CT chung của 2 amin là RNH₂

nH₂ = 0,03 mol

⇒ n_ROH = n_H2O = 0,03 mol

Có: 15 (CH3) < 19,6 < 29 (C2H5)

⇒ 2 amin là: CH₃NH₂ và C₂H₅NH₂

→ Đáp án C

Bài tập tự luyện

Câu 1: Đốt cháy hoàn toàn V lít amine X bằng lượng O₂, đủ tạo 8V lít hỗn hợp gồm khí CO₂, N₂ và hơi nước (các thể tích khí đo trong cùng điều kiện). Amine X tác dụng HNO₂ ở nhiệt độ thường tạo khí N₂. X là

A. CH₃CH₂CH₂NH₂.

B. CH₂=CHCH₂NH₂.

C. CH₃CH₂NHCH₃.

D. CH₂=CHNHCH₃.

Câu 2: Cho 26 gam hỗn hợp 2 amine no, đơn chức, mạch hở, bậc một có số mol bằng nhau tác dụng hết với HNO₂ ở nhiệt độ thường thu được 12,395 lít N₂ (đkc). Công thức phân tử của hai amine là

A. CH₅N và C₄H₁₁N.

B. C₇H₇N và C₃H₉N.

C. C₂H₇N và C₄H₁₁N.

D. A hoặc B.

Câu 3: Chất nào sau đây khi phản ứng với dung dịch hỗn hợp HCl và HNO₂ ở 0 - 5℃ tạo ra muối diazonium?

A. C₂H₅NH₂.

B. C₆H₅NH₂.

C. CH₃NHC₆H₅.

D. (CH₃)₃N.

Câu 4: Số đồng phân amine có công thức phân tử C₄H₁₁N tác dụng với dung dịch HNO₂ (t° thường) tạo ra alcohol là

A. 2.

B. 5.

C. 3.

D. 4.

Câu 5: 0,1 mol ethylamine tác dụng hết với dung dịch HNO₂ dư thu được V lít khí N₂ (đkc). Giá trị của V là

A. 1,2395 lít.

B. 2,479 lít.

C. 3,7185 lít.

D. 4,958 lít.

Bài giảng: Bài toán về tính bazơ của amin - Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 12 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• Dạng bài tập tính lưỡng tính của amino acid
• Bài tập về muối của amino acid, ester của amino acid
• Bài tập thủy phân peptit và protein
• Dạng bài tập phản ứng ankyl hóa amin
• Dạng bài tập Phản ứng thế nhân thơm của aniline

---