Phân tích đoạn trích Những nét đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ Tây Tiến của Nguyễn Đăng Mạnh

Câu hỏi Phân tích đoạn trích Những nét đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ Tây Tiến của Nguyễn Đăng Mạnh thuộc bộ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 12 đầy đủ câu hỏi đọc hiểu và viết có hướng dẫn chi tiết giúp Giáo viên có thêm tài liệu ôn tập cho học sinh ôn thi Văn Tốt nghiệp THPT đạt kết quả cao. Mời các bạn đón đọc:

Phân tích đoạn trích Những nét đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ Tây Tiến của Nguyễn Đăng Mạnh

Xem thử

Chỉ từ 150k mua trọn bộ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 12 phần Văn bản nghị luận bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

Nội dung văn bản Những nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ Tây Tiến

NHỮNG NÉT ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT CỦA BÀI THƠ “TÂY TIẾN”

(Nguyễn Văn Long, Nguyễn Đăng Mạnh)

(1)“Tây Tiến” là một thi phẩm xuất sắc, kết tinh tâm hồn tài hoa và tài năng sáng tạo của cây bút thơ Quang Dũng trên nhiều phương diện nghệ thuật: hình ảnh, ngôn ngữ, giọng điệu.

(2) Hình ảnh trong bài thơ khá đa dạng và được sáng tạo bằng nhiều bút pháp khác nhau tạo nên sắc thái thẩm mĩ phong phú. Trong bài thơ có hai loại hình ảnh chính: thiên nhiên miền tây và người lính Tây Tiến, đồng thời còn có hình ảnh về cuộc sống của đồng bào miền tây gắn với người lính Tây Tiến. Xem xét kĩ hơn, có thể nhận thấy ở mỗi loại hình ảnh (thiên nhiên, con người) cũng lại có hai dạng chính, tạo nên hai sắc thái thẩm mĩ phối hợp, bổ sung cho nhau. Thiên nhiên thì có cái dữ dội, khắc nghiệt, hoang sơ, hùng vĩ (“Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm - Heo hút cồn mây súng ngửi trời” - “Chiều chiều oai linh thác gầm thét - Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người”,...). Bên cạnh đó lại có những hình ảnh thiên nhiên đầy thơ mộng, ẩn hiện trong sương khói, trong màn mưa, đong đưa bóng hoa... (“Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

- Mường Lát hoa về trong đêm hơi”, “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”, “Châu Mộc chiều sương”, “Hồn lau nẻo bến bờ,...). Hình ảnh con người cũng hiện ra với nhiều sắc thái, mà chủ yếu là hào hùng và hào hoa. Hào hùng là ở ý chí, tư thế hiên ngang, vượt lên và coi thường những gian khổ, thiếu thốn, hi sinh. Còn hào hoa là ở tâm hồn nhạy cảm trước thiên nhiên, đằm thắm tình người và cả những khát khao, mơ mộng. Tác giả đã sử dụng nhiều bút pháp trong miêu tả, dựng hình ảnh. Có khi tả cận cảnh, dừng lại ở những chi tiết khá cụ thể, có khi lại lùi xa để bao quát khung cảnh rộng, mở ra bức tranh phóng khoáng và hùng vĩ của miền tây. Nếu hình dung theo cách của hội hoạ thì có thể thấy hai bút pháp chính: có những nét bút mạnh, bạo, khoẻ, lại có những nét vờn mềm mại tạo nên vẻ đẹp ẩn hiện mờ nhoà.

(3) Đặc sắc trong ngôn ngữ của “Tây Tiến” là sự phối hợp, hoà trộn của nhiều sắc thái phong cách với những lớp từ vựng đặc trưng. Có thứ ngôn ngữ trang trọng, có màu sắc cổ kính (chủ yếu là ở đoạn 3 miêu tả trực tiếp hình ảnh người lính Tây Tiến và sự hi sinh bi tráng của họ); lại có lớp từ ngữ thông tục, sinh động của tiếng nói hằng ngày, in đậm trong phong cách người lính (“nhớ chơi vơi”, “súng ngửi trời”, “anh bạn”, “bỏ quên đời”,...). Một nét sáng tạo trong ngôn ngữ của bài thơ là có những kết hợp từ độc đáo, mới lạ, tạo nghĩa mới hoặc sắc thái mới cho từ ngữ (ví dụ: “nhớ chơi vơi”, “đêm hơi”, “súng ngửi trời”, “mưa xa khơi”, “mùa em, “dáng kiều thơm”, “về đất,...). Sử dụng địa danh cũng là một nét đáng chú ý trong ngôn ngữ của bài thơ. Các địa danh vừa tạo ấn tượng về tính cụ thể, xác thực của bức tranh thiên nhiên và cuộc sống con người, lại vừa gợi được sự hấp dẫn của xứ lạ phương xa.

(4) Cả bài thơ được bao trùm trong nỗi nhớ. Nỗi nhớ ấy gợi về những kỉ niệm, những hình ảnh với nhiều trạng thái cảm xúc khác nhau, được diễn tả bằng những giọng điệu phù hợp. Ở đoạn 1, giọng chủ đạo là tha thiết, bồi hồi được cất lên thành những tiếng gọi, những từ cảm thán (“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!”, “Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói”). Ở đoạn 2, khi tái hiện kỉ niệm về những đêm liên hoan thắm tình quân dân thì giọng thơ chuyển sang hồn nhiên, tươi vui, rồi lại bâng khuâng, man mác khi gợi lại cảnh chia tay trong một chiều sương mờ bao phủ nơi Châu Mộc. Giọng thơ trở nên trang trọng, kiêu hùng, rồi lắng xuống bị tráng ở đoan 3, tái hiện hình ảnh người lính Tây Tiến và sự hi sinh của họ. Ở đoạn cuối, giọng thơ trở lại bàng khuâng, đau đầu một nỗi nhớ da diết trong sự xa cách, chia phôi với những người đồng đội và miền tây.

(Những nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ “Tây Tiến”, in trong Phân tích, bình giảng tác phẩm văn học 12 nâng cao, Nguyễn Văn Long, Nguyễn Đăng Mạnh (Chủ biên), NXB Giáo dục Việt Nam, tái bản lần thứ tư, 2013)

Câu hỏi: Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích đoạn trích “Những nét đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ Tây Tiến” của Nguyễn Đăng Mạnh, Nguyễn Văn Long

Hướng dẫn trả lời:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích đoạn trích “Những nét đặc sắc  nghệ thuật trong bài thơ Tây Tiến” của Nguyễn Đăng Mạnh, Nguyễn Văn Long.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng – một tác phẩm tiêu biểu của thơ ca kháng chiến chống Pháp.

- Nêu vai trò của nghệ thuật trong việc thể hiện nội dung, tư tưởng bài thơ.

- Dẫn dắt vào đoạn trích nghị luận của Nguyễn Văn Long và Nguyễn Đăng Mạnh – đoạn văn chỉ ra những đặc sắc nghệ thuật tiêu biểu của Tây Tiến như hình ảnh, ngôn ngữ, giọng điệu.

* Thân bài:

1. Khẳng định giá trị nghệ thuật của bài thơ Tây Tiến

- “Tây Tiến” là sự kết tinh của một hồn thơ tài hoa, lãng mạn, tinh tế.

- Quang Dũng thể hiện sự sáng tạo qua hình ảnh, ngôn ngữ và giọng điệu thơ độc đáo, giàu sức gợi cảm.

2. Phân tích nghệ thuật xây dựng hình ảnh

a. Hình ảnh thiên nhiên miền Tây:

- Dữ dội, hiểm trở: “Dốc lên khúc khuỷu... súng ngửi trời”, “thác gầm thét”, “cọp trêu người”.

→ Gợi không khí khắc nghiệt, hùng vĩ – thử thách lớn lao cho người lính.

- Thơ mộng, trữ tình: “Sài Khao sương lấp...”, “hoa về trong đêm hơi”, “Pha Luông mưa xa khơi”...

→ Thiên nhiên cũng rất nên thơ, ẩn hiện như trong tranh lụa.

b. Hình ảnh người lính Tây Tiến:

- Hào hùng: Hiên ngang, coi thường gian khổ, chấp nhận hi sinh: “gục lên súng mũ bỏ quên đời”, “chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”.

- Hào hoa, lãng mạn: Mộng mơ, nhạy cảm với cái đẹp: “mắt trừng gửi mộng”, “đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”.

c. Bút pháp miêu tả linh hoạt:

- Cận cảnh và toàn cảnh đan xen.

- Bút pháp hội họa: có khi mạnh bạo, có khi mềm mại → tạo chiều sâu thẩm mĩ, hài hòa giữa cái thực và cái mộng.

3. Phân tích ngôn ngữ thơ độc đáo

- Sự pha trộn giữa trang trọng và bình dị:

+ Trang trọng: “áo bào thay chiếu anh về đất” → khí phách, bi tráng.

+ Thân mật, gần gũi: “nhớ chơi vơi”, “anh bạn”, “bỏ quên đời”.

- Từ ngữ sáng tạo, mới lạ:

+ Các tổ hợp từ độc đáo: “súng ngửi trời”, “mùa em”, “đêm hơi”, “dáng kiều thơm”...

→ Gợi hình ảnh mới, tạo cảm xúc mới, giàu chất thơ.

- Sử dụng địa danh thực: “Sài Khao”, “Mường Lát”, “Pha Luông”, “Châu Mộc”...

→ Gợi không gian cụ thể, đậm màu sắc vùng miền, làm sống dậy không khí miền Tây hoang sơ, bí ẩn.

4. Phân tích giọng điệu thơ

- Giọng điệu biến hóa linh hoạt theo cảm xúc:

- Thiết tha, bồi hồi (đoạn đầu): “Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!”

- Tươi vui, đậm chất dân tộc (liên hoan quân dân)

- Trang trọng, bi tráng (miêu tả sự hi sinh)

- Bâng khuâng, man mác (kết thúc bài)

→ Giọng thơ góp phần thể hiện chiều sâu cảm xúc, làm nổi bật vẻ đẹp lý tưởng và hiện thực của người lính Tây Tiến.

* Kết bài:

- Khẳng định: Đoạn trích nghị luận đã chỉ ra một cách sâu sắc những đặc sắc nghệ thuật làm nên vẻ đẹp Tây Tiến.

- Qua hình ảnh, ngôn ngữ và giọng điệu đặc sắc, bài thơ là một biểu tượng về vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc và người lính thời kháng chiến.

- Đó cũng là minh chứng cho phong cách nghệ thuật tài hoa, lãng mạn của Quang Dũng.

Bài văn tham khảo

Bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng là một trong những thi phẩm tiêu biểu của thơ ca kháng chiến chống Pháp. Không chỉ chinh phục người đọc bằng cảm xúc bi tráng, chất hào hoa và tâm hồn lãng mạn, “Tây Tiến” còn nổi bật bởi những thành tựu nghệ thuật đặc sắc. Trong đoạn trích “Những nét đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ Tây Tiến”, hai nhà nghiên cứu Nguyễn Văn Long và Nguyễn Đăng Mạnh đã phân tích sâu sắc và toàn diện những yếu tố góp phần làm nên giá trị nghệ thuật vượt thời gian của bài thơ.

Trước hết, đoạn trích khẳng định rằng “Tây Tiến” là kết tinh của tâm hồn tài hoa và tài năng sáng tạo nghệ thuật của Quang Dũng. Sự sáng tạo ấy thể hiện rõ nhất qua hệ thống hình ảnh phong phú, đa dạng và độc đáo. Hình ảnh trong thơ được xây dựng bằng nhiều bút pháp, tạo nên hai mảng chính: thiên nhiên miền Tây và người lính Tây Tiến. Thiên nhiên hiện lên vừa khắc nghiệt, hiểm trở với “dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm”, “chiều chiều oai linh thác gầm thét”, vừa thơ mộng, mơ màng với “sương lấp đoàn quân mỏi”, “hoa về trong đêm hơi”. Sự đan xen giữa cái dữ dội và trữ tình đã tạo nên một không gian nghệ thuật giàu chiều sâu, vừa thực vừa mộng, góp phần tôn vinh vẻ đẹp của người lính.

Hình tượng người lính Tây Tiến trong bài thơ cũng được khắc họa bằng hai sắc thái: hào hùng và hào hoa. Người lính hiện lên trong tư thế hiên ngang, coi thường gian khổ, cái chết: “gục lên súng mũ bỏ quên đời”, “chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”. Đồng thời, họ cũng là những con người lãng mạn, nhạy cảm, mang trong mình khát vọng sống, mộng mơ và vẻ đẹp của tuổi trẻ. Sự phối hợp tinh tế giữa hai vẻ đẹp tưởng chừng đối lập ấy chính là thành công nổi bật trong nghệ thuật miêu tả hình tượng con người của Quang Dũng.

Ngoài hình ảnh, đoạn trích cũng nhấn mạnh đến sự độc đáo trong ngôn ngữ của bài thơ. Ngôn ngữ trong “Tây Tiến” vừa trang trọng, cổ kính – phù hợp với không khí bi tráng khi nói về sự hy sinh; vừa gần gũi, đời thường – phản ánh đời sống sinh động của người lính. Những từ ngữ như “súng ngửi trời”, “bỏ quên đời” hay “nhớ chơi vơi” không chỉ độc đáo trong cách kết hợp mà còn giàu sắc thái biểu cảm, thể hiện rõ chất lính, chất thơ và cá tính sáng tạo của Quang Dũng. Sự kết hợp giữa từ ngữ dân dã và ngôn từ giàu chất tượng trưng làm nên màu sắc nghệ thuật rất riêng của “Tây Tiến”.

Cuối cùng, đoạn trích cũng chỉ ra sự thành công trong giọng điệu thơ: vừa trang nghiêm, sâu lắng, vừa bay bổng, lãng mạn. Nhờ đó, bài thơ tạo được cảm xúc chủ đạo là bi tráng – nỗi đau và mất mát được nâng tầm thành lý tưởng và vẻ đẹp thi ca.

Tóm lại, đoạn trích của Nguyễn Văn Long và Nguyễn Đăng Mạnh không chỉ giúp người đọc nhận diện rõ hơn những thành tựu nghệ thuật đặc sắc của “Tây Tiến”, mà còn khẳng định vị trí xứng đáng của bài thơ trong nền thi ca dân tộc. Bằng tài năng nghệ thuật độc đáo, Quang Dũng đã khắc họa thành công hình tượng người lính Tây Tiến – những con người đã làm nên vẻ đẹp bất tử của một thời lịch sử hào hùng.

Xem thêm các câu hỏi Đọc hiểu và Viết trong văn bản Những nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ Tây Tiến chọn lọc, hay khác:

• Xác định vấn đề được bàn luận trong văn bản Những nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ Tây Tiến

• Phân tích hai loại hình ảnh chính trong bài thơ “Tây Tiến”. Những sắc thái thẩm mỹ nào được thể hiện qua hai loại hình ảnh đó?

• Chỉ ra các lí lẽ được sử dụng để làm rõ cho luận điểm ở đoạn (3) Những nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ Tây Tiến.

• Nêu tác dụng của các thao tác nghị luận được sử dụng trong đoạn (2) Những nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ Tây Tiến.

• Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích bút pháp hiện thực kết hợp lãng mạn của bài thơ “Tây Tiến” – Quang Dũng

Xem thêm bộ ngữ liệu ngoài sách giáo khoa lớp 12 phần Văn bản nghị luận chọn lọc, hay khác:

• Đọc hiểu Phân tích “Bài thơ của một người yêu nước mình”

• Đọc hiểu Trở lại với bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của Hàn Mặc Tử

• Đọc hiểu Tôi tự học

• Đọc hiểu Vẻ đẹp của người đứng một mình

• Đọc hiểu Tính ích kỉ của người Việt

• Đọc hiểu Văn hóa nhanh chân

• Đọc hiểu Lòng kiên trì

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---