Giáo án Địa Lí 10 Bài 16: Sông. Thủy triều. Dòng biển

Hoạt động 1: Đặt vấn đề (5 phút)

a) GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi: Theo chu kì Mặt trăng, thủy triều lớn nhất, nhỏ nhất vào thời gian nào trong tháng? Tại sao nằm ven Đại Tây dương, Xahara lại thành hoang mạc lớn nhất thế giới?

b) HS thực hiện và ghi ra giấy nháp, chuẩn bị để báo cáo trước lớp.

c) GV gọi 01 HS báo cáo, các HS khác trao đổi và bổ sung thêm.

d) GV sử dụng nội dung HS trả lời để tạo ra tình huống có vấn đề và dắt dẫn vào nội dung bài học

Hoạt động 2. Tìm hiểu sóng biển (5 phút)

1. Mục tiêu

- Trình bày được nguyên nhân sinh sóng biển, sóng thần.

- Tác hại của sóng thần đối với cuộc sống

2. Phương thức

- Phương pháp nêu vấn đề.

- Thảo luận nhóm cặp đôi.

3. Tổ chức hoạt động

Hoạt động 1:Tìm hiểu sóng biển(HS làm việc cá nhân: 10)

Bước 1: GV yêu cầu HS đọc SGK và kiến thức đã học nêu khái niệm sóng biển, nguyên nhân, sóng thần là gì?

Bước 2: HS trình bày GV chuẩn kiến thức yêu cầu HS ghi nhớ

- Giáo viên mở rộng: Sóng lừng, sóng vỗ bờ, sóng bạc đầu, sóng nhọn đầu.

* Sóng thần là gì ? Khác với sóng thường như thế nào ? Hậu quả ?

* Sóng lừng là sóng từ ngoài khơi tràn vào bờ; sóng nhọn đầu: sóng ngắn

* Càng xuống sâu, sóng yếu, sâu 30m không có sóng

I. SÓNG BIỂN

- Khái niệm: Sóng biển là hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng.

- Nguyên nhân: Chủ yếu do gió

- Sóng bạc đầu: Những giọt nước biển chuyển động lên cao khi rơi xuống va đập vào nhau, vỡ tung tóe tạo thành bọt trắng.

- Sóng thần: Là sóng thường có chiều cao 20- 40m, truyền theo chiều ngang với tốc độ 400 - 800km/h; Nguyên nhân: do động đất, núi lửa phun ngầm dưới đáy biển, bão; Tác hại: có sức tàn phá khủng khiếp.

Hoạt động 3. Tìm hiểu thủy triều (15 phút)

1. Mục tiêu

- Trình bày được nguyên nhân sinh thủy triều

- Hiểu rõ vị trí giữa Mặt trăng, Mặt trời và Trái đất đã ảnh hưởng tới thủy triều như thế nào.

2. Phương thức

- Phương pháp nêu vấn đề.

- Thảo luận nhóm.

3. Tổ chức hoạt động

Bước 1: GV yêu cầu HS quan sát hình 16.1 trang 59 và kiến thức cho biết khái niệm thủy triều, nguyên nhân, HS trả lời, GV chia lớp thành 4 nhóm nghiên cứu đặc điểm thủy triều

Nhóm 1,2:Trả lời câu hỏi màu xanh hình 16.2

Nhóm 3,4: Trả lời câu hỏi màu xanh hình 16.3

Bước 2: Đại diện nhóm trình bày và chỉ hình vẽ, GV chuẩn kiến thức

Ngày 1: TĐ → MTrăng → MTrời

Ngày 15: MTrăng → TĐ → MTrời

* Hiện nay việc sử dụng thủy triều để tạo ra điện là vấn đề cần thiết, đã được phát triển nhiều nước trên thế giới.

II. THỦY TRIỀU

1/ Khái niệm: Thủy triều là hiện tượng dao động thường xuyên, có chu kỳ của các khối nước trong các biển và đại dương.

2/ Nguyên nhân: Được hình thành chủ yếu do sức hút của Mặt Trăng và Mặt Trời.

3/ Đặc điểm:

* Trong một tháng

- Khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời nằm thẳng hàng (lực hút kết hợp) → thủy triều lớn nhất

(triều cường, ngày 1 và 15: không trăng, trăng tròn).

- Khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời ở vị trí vuông góc (lực hút đối nghịch) → thủy triều kém nhất (triều kém, ngày 8 và 23: trăng khuyết).

* Trong một năm: thủy triều lớn nhất vào ngày xuân phân và thu phân.

Hoạt động 4. Tìm hiểu dòng biển (15 phút)

1. Mục tiêu

- Nhận biết được sự phân bố của các dòng biển lớn trên các đại dương cũng có những qui luật nhất định.

- Tác động đối với khí hậu vùng ven bờ do các dòng biển chảy qua.

2. Phương thức

- Phương pháp nêu vấn đề.

- Thảo luận nhóm cặp đôi.

3. Tổ chức hoạt động

Tìm hiểu dòng biển(HS làm việc theo cặp: 15 phút)

Bước 1: GV yêu cầu HS dựa vào sách giáo khoa, hình 16.4 nêu:

 + Dòng biển là gì ?

 + Sự khác nhau giữa dòng biển nóng và dòng biển lạnh.

 + Sự phân bố các dòng biển nóng và dòng biển lạnh.

 + Tên một số dòng biển nóng, dòng biển lạnh trên thế giới mà em biết.

Bước 2: HS trình bày GV chuẩn kiến thức và chỉ bản đồ

* Em lấy VD vùng gió mùa dòng biển đổi chiều: VD trong SGK trang 61

 + Dòng biển nóng: Dòng biển Gônstream (Bắc Đại tây dương), dòng biển Ghinê.

 + Dòng biển lạnh: Dòng biển Caliphoocnia, dòng biển Tây Úc

* Các dòng biển ảnh hưởng gì nơi chúng đi qua?

 + Nơi dòng biển nóng: mưa nhiều

 + Nơi dòng biển lạnh: mưa ít.

 + Nơi gặp gỡ 2 dòng biển nóng, lạnh: môi trường hải sản.

III. Dòng biển

- Khái niệm: Là hiện tượng chuyển động của lớp nước biển trên mặt tạo thành các dòng chảy trong các biển và đại dương.

- Phân loại: dòng nóng, lạnh

- Phân bố:

 + Dòng biển nóng: Thường phát sinh ở hai bên đường xích đạo chảy theo hướng tây, gặp LĐ chuyển hướng chảy về cực.

 + Dòng biển lạnh: Xuất phát từ vĩ tuyến 30 - 40° gần bờ đông các đại dương chảy về xích đạo.

 + Dòng biển nóng, lạnh hợp lại thành vòng hoàn lưu ở mỗi bán cầu; Ở vĩ độ thấp hướng chảy của các vòng hoàn lưu BBC cùng chiều kim đồng hồ, NBC ngược chiều.

 + Ở BBC có dòng biển lạnh xuất phát từ cực men theo bờ Tây các đại dương chảy về XĐ

 + Các dòng biển nóng, lạnh đối xứng nhau qua bờ đại dương.

 + Vùng có gió mùa, dòng biển đổi chiều theo mùa.