Giáo án Sinh học 10 Bài 17: Quang hợp

A. Khởi động (3 phút)

- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.

GV cung cấp cho HS đoạn thông tin sau: “Người ta ước lượng rằng: Cứ mỗi giây trôi qua, quá trình hô hấp của sinh vật và các quá trình đốt cháy nhiên liệu khác sẽ tiêu tốn khoảng 10.000 tấn oxi. Với tốc độ này, tất cả oxi của khí quyển sẽ bị sử dụng hết trong khoảng 3000 năm”.

GV hỏi: Các em thử dự đoán xem nguồn Oxi để duy trì sự sống trên Trái Đất trải qua hàng triệu năm qua có từ đâu?

HS trả lời: Quang hợp.

GV dẫn dắt vào bài mới: Vậy quang hợp là gì? Các quá trình nào diễn ra trong quang hợp?

- Hô hấp là gì? Quá trình hít thở của con người có liên quan như thế nào với quá trình hô hấp của tế bào?

- Hãy nêu các giai đoạn chính trong hô hấp tế bào và vị trí diễn ra của các giai đoạn.

- Một vận động viên thể thao đang luyện tập , một người lao động đang làm việc nặng nhọc thì quá trình hô hấp diễn ra mạnh hay yếu? Vì sao?

A. Hình thành kiến thức (30p)

Quang hợp là quá trình cây xanh sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời để tổng hợp chất hữu cơ, đồng thời cũng góp phần làm trong sạch bầu khí quyển xung quanh. Vậy quá trình quang hợp diễn ra như thế nào? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài này.

Hoạt động 1: Tìm hiểu về các pha của quang hợp (20p)

B1: GV: Người ta làm thí nghiệm chiếu ánh sáng nhấp nháy thì thấy năng suất thu hoạch của cây trồng tăng hơn so với chiếu sáng liên tục. Vì sao? 

Tính chất 2 pha….

GV Ánh sáng không ảnh hưởng trực tiếp đến toàn bộ qúa trình quang hợp mà chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến giai đoạn đầu của quang hợp.

GV: Tính chất 2 pha của quang hợp thể hiện như thế nào?

Tranh hình 17.1 – SGK

B2: GV: Quang hợp gồm mấy pha, là các pha nào?

GV: Em hãy nêu diễn biến pha sáng của quang hợp?

GV: O₂ giải phóng ra ở pha sáng có nguồn gốc từ đâu?

Tranh hình 17.2 – SGK

B3: GV: Em hãy nêu diễn biến pha tối của quang hợp?

B4: GV: Tại sao pha tối gọi là chu trình C₃ (chu trình Canvin)?

GV: Cho HS thảo luận nhóm để hoàn thành phiếu học tập số 1. (3 phút)

HS: Quang hợp có 2 pha: pha sáng và pha tối

HS: Thảo luận và trả lời: Pha sáng chỉ diễn ra khi có ánh sáng. Năng lượng ánh sáng được biến đổi thành năng lượng trong các phân tử ATP, xảy ra ở màng thylakoid.

HS: Nguồn gốc từ phân tử nước

HS: Thảo luận, quan sát hĩnh vẽ và trả lời: Pha tối diễn ra cả khi có ánh sáng và trong bóng tối. Nhờ ATP và NADPH mà CO₂ được biến đổi thành cacbonhidrat, xảy ra ở chất nền stroma của lục lạp.

HS: Vì sản phẩm tạo thành đầu tiên là một hợp chất có 3C (APG).

HS: Thảo luận và ghi nhận kết quả vào phiếu học tập.

I/ CÁC PHA CỦA QUÁ TRÌNH QUANG HỢP

* Tính chất 2 pha trong quang hợp:

- Pha sáng: chỉ diễn ra khi có ánh sáng. Năng lượng ánh sáng được biến đổi thành năng lượng trong các phân tử ATP.

- Pha tối: diễn ra cả khi có ánh sáng và trong bóng tối. Nhờ ATP và NADPH mà CO2 được biến đổi thành cacbonhidrat.

1) Pha sáng

- Diễn ra ở màng thylakoid (hạt grana trong lục lạp) cần ánh sáng.

- Năng lượng ánh sáng được các sắc tố quang hợp hấp thu qua chuỗi truyền electron quang hợp để tổng hợp ATP, NADPH đồng thời giải phóng O₂ (có nguồn gốc từ nước).

2) Pha tối

- Diễn ra tại chất nền của lục lạp (Strôma) và không cần ánh sáng.

- Sử dụng ATP và NADPH của pha sáng để khử CO₂ (cố định) thành cacbohyđrat.

- Cố định CO₂ qua chu trình Calvin (C₃). Chất nhận CO₂ đầu tiên là RiDP và sản phẩm tạo thành đầu tiên là APG (hợp chất có 3C).

**NL khai thác thông tin. NL làm việc nhóm. NL tư duy GQVD

Hoạt động 2: Tìm hiểu về quang hợp.(10p)

B1: H: Vận dụng kiến thức đã học

? Phát biểu thế nào là quang hợp? Sinh vật nào có khả năng quang hợp?

B2: GV: Gọi HS lên bảng viết phương trình tổng quát của quang hợp. Trên cơ sở phương trình này mà GV giảng tiếp và liên hệ thực tế về giáo dục ý thức bảo vệ môi trường.

? Quang hợp ở cây xanh thực hiện được nhờ sắc tố nào?

? Sắc tố quang hợp có vai trò gì trong quá trình quang hợp?

Từ phương trình tổng quát của quang hợp em hãy nêu vai trò của quang hợp ?

HS nghiên cứu SGk, áp dụng kiến thức đã chuẩn bị và thảo luận nhóm để trả lời.

Đại diện nhóm lên trình bày.

Hấp thụ năng lượng ánh sáng, truyền điện tử, bảo vệ diệp lục khỏi bị phân hủy dưới tác dụng của ánh sáng quá cao

II/ KHÁI NIỆM QUANG HỢP ( 10ph)

1) Khái niệm

Quang hợp là quá trình tổng hợp chất hữu cơ từ các chất vô cơ đơn giản nhờ năng lượng ánh sáng với sự tham gia của hệ sắc tố.

2) Phương trình tổng quát

3) Các sắc tố quang hợp

- 3 nhóm chính:

* Chlorophin (chất diệp lục): hấp phụ quang năng

* Carotenoid

* Phicobilin

nhóm sắc tố phụ: bảo vệ diệp lục khỏi bị phân hủy khi cường độ ánh sáng quá cao.

III/ VAI TRÒ CỦA QUANG HỢP (5ph)

- Cung cấp chất hữu cơ cho toàn bộ sinh giới

- Điều hoà O₂ và CO₂ trong khí quyển

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP (5p)

- Học sinh đọc kết luận SGK

- Bài tập Ghép các nội dung ở 2 cột cho phù hợp

Đáp án: 1C, 2D, 3A, 4E, 5B

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 ( HS khá giỏi)

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG (2p)

- Cho HS đọc mục em có biết và sử dụng câu hỏi 5, 6 trong SGK để củng cố kiến thức của HS.

- Giữa hô hấp và quang hợp có mối liên hệ như thế nào? (Sử dụng phiếu học tập số 2