Giáo án Toán lớp 5 Bài 18: Số thập phân - Chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG GV

HOẠT ĐỘNG HS

I. Khởi động

– Trò chơi “Tôi bảo”.

+ GV vừa nói vừa viết bảng.

Số bánh của tôi là:

GV viết bảng 01.

GV viết bảng 05.

GV viết bảng 050.

+ GV viết bảng và hỏi:

$3\frac{5}{10}$ → Loại số?

→ Phần nguyên?

→ Phần phân số?

$\frac{1}{10}$ → Loại số?

→ So sánh với 1

→ Phần nguyên?

→ Phần phân số?

– GV trình chiếu (hoặc treo) hình vẽ Khởi động lên cho HS quan sát và vấn đáp.

→ GV giới thiệu bài: “Hai phẩy năm là một số thập phân. Hôm nay chúng ta học bài Số thập phân.”.

– HS trả lời:

Một cái bánh.

Năm cái bánh.

Năm mươi cái bánh.

HS thực hiện theo các nội dung.

Hỗn số có chứa phân số thập phân.

3

$\frac{5}{10}$

Phân số thập phân.

Bé hơn 1.

Không có phần nguyên tức là phần nguyên bằng 0.

$\frac{1}{10}$

– HS quan sát và vấn đáp.

– HS mô tả bức tranh → Đọc các bóng nói từ trái sang phải.

II. Khám phá, hình thành kiến thức mới

1. Giới thiệu số thập phân

– Các phân số thập phân, các hỗn số có chứa phân số thập phân có thể viết dưới dạng số thập phân.

– Mỗi số thập phân gồm hai phần: phần nguyên và phần thập phân, chúng được phân cách bởi dấu phẩy.

GV viết trên bảng lớp:

– GV lần lượt trình chiếu (hoặc treo) từng hình.

– GV yêu cầu HS thực hiện:

+ Viết phân số thập phân hoặc hỗn số có chứa phân số thập phân.

+ Viết số thập phân.

Viết phân số thập phân bé hơn 1 dưới dạng số thập phân

Ví dụ 1:

a)

+ Băng giấy được chia thành bao nhiêu phần bằng nhau, đã tô màu mấy phần?

+ Hãy viết phân số biểu thị phần tô màu của băng giấy.

+ Ta sẽ viết phân số thập phân $\frac{1}{10}$ dưới dạng số thập phân.

So sánh $\frac{1}{10}$ với 1.

Phân số này có phần nguyên không?

→ Số thập phân cần viết có phần nguyên là

0 (GV viết trên bảng lớp: $\frac{1}{10}$ = 0, ).

Mẫu số của $\frac{1}{10}$ có mấy chữ số 0?

→ Số thập phân đang viết sẽ có một chữ số ở phần thập phân

→ Tử số của $\frac{1}{10}$ có một chữ số là 1, ta viết

$\frac{1}{10}$ = 0,1

→ GV giới thiệu: 0,1 là một số thập phân, đọc là: Không phẩy một.

Lưu ý: Có hai cách đọc số thập phân.

– Viết sao đọc vậy (sử dụng cho bài này).

– Đọc dựa vào việc mở rộng cách đọc các số tự nhiên (Bài 19).

b)

+ Hãy viết phân số biểu thị phần tô màu của tờ giấy và giải thích tại sao viết như vậy.

+ Viết phân số thập phân $\frac{1}{100}$ dưới dạng số thập phân.

Viết phần nguyên và dấu phẩy ( $\frac{1}{100}$ = 0, ).

Tại sao viết như vậy?

Mẫu số của phân số có mấy chữ số 0?

→ Số thập phân đang viết sẽ có hai chữ số ở phần thập phân.

Tử số của phân số $\frac{1}{100}$ chỉ có một chữ số là 1

→ Ta viết 01 ở phần thập phân ( $\frac{1}{100}$ = 0,01)

→ Đọc: Không phẩy không một.

c) Viết phân số thập phân $\frac{1}{1000}$ dưới dạng số thập phân.

GV lưu ý HS: Có bao nhiêu chữ số 0 ở mẫu số của phân số thập phân thì có bấy nhiêu chữ số ở phần thập phân của số thập phân.

Ví dụ 2:

GV hướng dẫn HS đọc các số thập phân.

$\frac{5}{10}=0,5$   

$\frac{63}{100}=0,63$

$\frac{72}{1000}=0,072$

Ví dụ 3: Viết các hỗn số có chứa phân số thập phân dưới dạng số thập phân.

a)

+ Đã tô màu bao nhiêu băng giấy?

+ Viết hỗn số biểu thị phần tô màu của các băng giấy.

+ Ta sẽ viết hỗn số $3\frac{5}{10}$ thành số thập phân.

Phần nguyên của hỗn số là bao nhiêu?

→ Phần nguyên của số thập phân cũng là 3

(Ta viết: $3\frac{5}{10}$ = 3, ).

Phần thập phân của số thập phân gồm mấy chữ số, đó là chữ số nào, tại sao?

→ Viết tiếp $3\frac{5}{10}$ = 3,5 → Đọc: Ba phẩy năm.

b) và c): GV hướng dẫn đọc.

$1\frac{63}{100}$ = 1,63     

$40\frac{72}{1000}$    = 40,072

– HS (nhóm đôi) quan sát theo gợi ý của GV.

– HS thực hiện các yêu cầu của GV.

10 phần, 1 phần.

$\frac{1}{10}$ bé hơn 1.

Không có, tức là phần nguyên bằng 0.

Một chữ số 0.

– HS viết vào bảng con $\frac{1}{10}$ = 0,1.

– HS lặp lại.

$\frac{1}{100}$

– HS giải thích tương tự Ví dụ a. Hai.

– HS thảo luận nhóm đôi và viết vào bảng con ( $\frac{1}{1000}$ = 0,001).

– HS giải thích:

Phân số thập phân bé hơn 1 → Phần nguyên là 0.

Mẫu số có ba chữ số 0 → Có ba chữ số phần thập phân → 001.

+ Đọc: Không phẩy không không một.

HS tự viết các phân số thập phân thành số thập phân rồi chia sẻ nhóm bốn.

3 băng giấy và $\frac{5}{10}$ băng giấy.

$3\frac{5}{10}$

3

Một chữ số 5 vì mẫu số có một chữ số 0 và tử số của phân số là 5.

– HS nhóm đôi viết các hỗn số thành số thập phân, giải thích cách viết.