Giáo án Toán lớp 5 Bài 71: Đề-xi-mét khối - Chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG GV

HOẠT ĐỘNG HS

I. Khởi động

– GV cho HS quan sát hình ảnh phần Khởi động.

– Từ nội dung bóng nói, GV giới thiệu bài.

– HS quan sát hình ảnh phần Khởi động.

II. Khám phá – Hình thành kiến thức mới: Đề-xi-mét khối

Giới thiệu đề-xi-mét khối

– GV vừa giới thiệu vừa viết bảng:

+ Đề-xi-mét khối là một đơn vị đo thể tích.

+ Đề-xi-mét khối viết tắt là dm³.

+ 1 dm³ là thể tích của hình lập phương có cạnh dài 1 dm.

Quan hệ giữa đề-xi-mét khối và xăng-ti-mét khối.

– GV: Ta xếp đầy các hình lập phương cạnh 1 cm vào hình này xem được bao nhiêu.

– Ta xếp theo từng lớp.

+ Theo mỗi cạnh của hình lập phương cạnh 1 dm xếp được bao nhiêu hình lập phương cạnh 1 cm?

+ Mỗi lớp có bao nhiêu hình lập phương cạnh 1 cm?

+ Bao nhiêu lớp như vậy thì đầy hình lập phương cạnh 1 dm?

– Mỗi hình lập phương cạnh 1 cm có thể tích bao nhiêu?

– Hãy nêu quan hệ giữa đề-xi-mét khối và xăng-ti-mét khối

→GV viết bảng.

– HS lặp lại:

+ Đề-xi-mét khối là một đơn vị đo thể tích.

+ Đề-xi-mét khối viết tắt là dm³.

+ 1 dm³ là thể tích của hình lập phương có cạnh dài 1 dm.

– HS viết 1 dm³ vào bảng con.

1 dm

– HS thảo luận nhóm bốn rồi trả lời.

10 hình (do 1 dm = 10 cm).

100 hình (do 10 x10 = 100).

10 lớp →1 000 hình (do 100 x10 = 1 000)

1 cm³

– HS nói:

III. Luyện tập – Thực hành

Thực hành

Bài 1:

– GV cung cấp cho các nhóm HS một số vật đã chuẩn bị (hộp sữa, hộp bánh, …).

– GV để mô hình lập phương cạnh 1 dm trên bàn GV cho HS quan sát, nhận biết độ lớn của 1 dm³, ước lượng thể tích các đồ vật theo đơn vị đo là đề-xi-mét khối.

Lưu ý: GV có thể tổ chức cho HS chơi thi đua kể tên các đồ vật có thể tích khoảng 1 dm³ trong vòng 1 phút; tổ nào kể được nhiều nhất thì thắng cuộc.

Bài 2:

a) GV viết số đo:

42 dm³

1 009 dm³

$\frac{9}{4}$ dm³

80,05 dm³

b) GV đọc số đo:

Bốn mươi hai đề-xi-mét khối.

Sáu phần bảy đề-xi-mét khối.

Ba trăm phẩy tám đề-xi-mét khối.

Bài 3:

– GV hỏi nhanh:

+ Chuyển đổi: dm³ →cm³.

+ Chuyển đổi: cm³ →dm³.

+ Nhân một số với 1 000, ta làm thế nào?

+ Chia một số cho 1 000, ta làm thế nào?

– Sửa bài, GV khuyến khích HS giải thích cách làm.

– HS quan sát hình lập phương cạnh 1 dm trên bàn GV và nói cho nhau nghe. Ví dụ:

+ Hộp sữa có thể tích khoảng 1 dm³.

…

– HS đọc số đo:

Bốn mươi hai đề-xi-mét khối.

Một nghìn không trăm linh chín đề-xi-mét khối.

Chín phần tư đề-xi-mét khối.

Tám mươi phẩy không năm đề-xi-mét khối.

– HS viết số đo vào bảng con và đọc:

42 dm³

$\frac{6}{7}$ dm³

300,8 dm³

– HS đáp gọn:

+ Nhân với 1 000.

+ Chia cho 1 000.

+ Thêm vào bên phải ba chữ số 0 hoặc chuyển dấu phẩy sang phải ba chữ số.

+ Bỏ ba chữ số 0 tận cùng hoặc chuyển dấu phẩy sang trái ba chữ số.

– HS thực hiện cá nhân, chia sẻ nhóm đôi.

a) 1 dm³ = 1 000 cm³ 8 dm³ = 8 000 cm³

11,3 dm³ = 11 300 cm³

b) 1 000 cm³ = 1 dm³ 15 000 cm³ = 15 dm³

127 400 cm³ = 127,4 dm³

c) 1 cm³ = 0,001 dm³ 700 cm³ = 0,7 dm³

$\frac{5}{2}$ dm³ = 2 500 cm³

– HS giải thích cách làm.

Ví dụ:

a) 11,3 dm³ = (11,3 × 1 000) cm³ = 11 300 cm³

…

HOẠT ĐỘNG GV

HOẠT ĐỘNG HS

I. Khởi động

– GV có thể cho HS chơi “Đố bạn”.

GV nêu yêu cầu.

Ví dụ: 4,03 dm³ = ? cm³

...

– HS viết vào bảng con và giải thích cách làm.

4,03 dm³ = 4 030 cm³

(4,03 × 1 000 = 4 030)

II. Luyện tập – Thực hành

Luyện tập

Bài 1:

– Sửa bài, GV khuyến khích HS nêu cách làm.

GV dùng đồ dùng trực quan để HS nhận biết hình tạo thành sau khi ghép ở câu c.

– HS (nhóm đôi) quan sát hình ảnh trong SGK, nhận biết yêu cầu, thảo luận rồi trình bày trước lớp.

a) Thể tích hình A là 6 dm³, thể tích hình B là 10 dm³.

b) 6 + 10 = 16

Tổng thể tích hai hình A và B là 16 dm³.

c)

Hình hộp chữ nhật có chiều dài và chiều rộng là 4 dm; chiều cao là 1 dm.

– HS nêu cách làm.

a) Mỗi hình lập phương có cạnh 1 dm

→Thể tích mỗi hình lập phương là 1 dm³.

Hình A gồm 6 hình lập phương nên thể tích hình A là 6 dm³.

…

III. Vận dụng – Trải nghiệm

Bài 2:

– Sửa bài, GV khuyến khích HS nêu cách làm.

Khám phá

– GV chuẩn bị đồ dùng cho HS thực hành.

– HS (nhóm đôi) quan sát hình ảnh trong SGK, nhận biết yêu cầu, thảo luận rồi trình bày trước lớp.

– HS viết kết quả vào bảng con:

18 dm³ 14,4 kg

– HS nêu cách làm.

Chồng gạch có 4 lớp, mỗi lớp 3 viên

→Chồng gạch có 12 viên (3 x4 = 12).

Thể tích mỗi viên khoảng 1,5 dm³ → Thể tích chồng gạch khoảng 18 dm³ (1,5 × 12 = 18).

Khối lượng mỗi viên là 1,2 kg → Khối lượng chồng gạch là 14,4 kg (1,2 × 12 = 14,4).

– Một HS sử dụng đồ dùng do GV chuẩn bị, thực hành trước lớp, HS quan sát để nhận biết:

1 l (nước) = 1 dm³