Đề cương ôn tập môn Địa Lí lớp 6 Học kì 1 năm 2024

Đề cương ôn tập môn Địa Lí lớp 6 Học kì 1 năm 2024

Đề cương ôn thi Học kì 1 môn Địa Lí lớp 6 năm 2024 sẽ tổng hợp lại toàn bộ kiến thức quan trọng trong Học kì 1 giúp học sinh ôn tập lý thuyết cũng như luyện tập các dạng câu hỏi trắc nghiệm, các dạng bài tập tự luận môn Địa Lí. Hi vọng tài liệu này sẽ giúp học sinh đạt kết quả trong trong bài thi Học kì 1 môn Địa Lí lớp 6.

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KÌ 1 - ĐỊA LÍ 6

I. NỘI DUNG KIẾN THỨC

1. Vị trí Trái Đất trong hệ Mặt Trời, hình dạng và kích thước của Trái Đất

- Vị trí của Trái Đất trong hệ Mặt Trời (vị trí thứ 3 theo thứ tự xa dần Mặt Trời).

- Hình dạng và kích thước của Trái Đất: hình dạng cầu và kích thước rất lớn.

2. Hệ thống kinh tuyến, vĩ tuyến

- Kinh tuyến: đường nối liền hai điểm cực Bắc và cực Nam trên bề mặt quả Địa Cầu.

- Vĩ tuyến: vòng tròn trên bề mặt Địa Cầu vuông góc với kinh tuyến.

- Kinh tuyến gốc là kinh tuyến số 0⁰, đi qua đài thiên văn Grin-uýt ở ngoại ô thành phố Luân Đôn (nước Anh).

- Vĩ tuyến gốc: vĩ tuyến số 0⁰ (Xích đạo).

- Kinh tuyến Đông: những kinh tuyến nằm bên phải kinh tuyến gốc.

- Kinh tuyến Tây: những kinh tuyến nằm bên trái kinh tuyến gốc.

- Vĩ tuyến Bắc: những vĩ tuyến nằm từ Xích đạo đến cực Bắc.

- Vĩ tuyến Nam: những vĩ tuyến nằm từ Xích đạo đến cực Nam.

- Nửa cầu Đông: nửa cầu nằm bên phải vòng kinh tuyến 20⁰T và 160⁰Đ, trên đó có các châu: Âu, Á, Phi và Đại Dương.

- Nửa cầu Tây: nửa cầu nằm bên trái vòng kinh tuyến 20⁰T và 160⁰Đ, trên đó có toàn bộ châu Mĩ.

- Nửa cầu Bắc: nửa bề mặt địa cầu tính từ Xích đạo đến cực Bắc.

- Nửa cầu Nam: nửa bề mặt địa cầu tính từ Xích đạo đến cực Nam.

3. Tỉ lệ bản đồ

- Ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ: Tỉ lệ bản đồ cho ta biết khoảng cách trên bản đồ đã thu nhỏ bao nhiêu lần so với kích thước thực của chúng trên thực tế.

- Hai dạng tỉ lệ bản đồ: tỉ lệ số và tỉ lệ thước.

4. Kí hiệu bản đồ

- Ba loại kí hiệu thường được sử dụng để thể hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ: kí hiệu điểm, kí hiệu đường, kí hiệu diện tích.

- Một số dạng kí hiệu được sử dụng để thể hiện đối tượng địa lí trên bản đồ: kí hiệu hình học, kí hiệu chữ, kí hiệu tượng hình.

- Các cách thể hiện độ cao địa hình trên bản đồ: thang màu, đường đồng mức.

5. Phương hướng trên bản đồ

- Nắm được 8 hướng

- Kinh độ: Khoảng cách tính bằng số độ từ một điểm đến kinh tuyến gốc.

- Vĩ độ: Khoảng cách tính bằng số độ từ 1 điểm đến vĩ tuyến gốc.

- Tọa độ: Gồm kinh độ và vĩ độ của 1 điểm.

6. Các chuyển động của Trái Đất và các hệ quả

a) Chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất

- Trái Đất tự quay quanh một trục tưởng tượng nối liền hai cực và nghiêng 66⁰33’ trên mặt phẳng quỹ đạo.

- Hướng tự quay: từ Tây sang Đông.

- Thời gian tự quay một vòng quanh trục là 24 giờ (một ngày đêm). Vì vậy bề mặt Trái Đất được chia thành 24 khu vực giờ.

b) Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời

- Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo một qũy đạo có hình elip gần tròn.

- Hướng chuyển động: từ Tây sang Đông.

- Thời gian Trái Đất chuyển động một vòng quanh Mặt Trời là 365 ngày 6 giờ.

- Trong khi chuyển động trên quỹ đạo quanh Mặt Trời, trục Trái Đất lúc nào cũng giữ nguyên độ nghiêng 66⁰33’ trên mặt phẳng vĩ đạo và hướng nghiêng của trục không đổi. Đó là sự chuyển động tịnh tiến.

Trình bày được các hệ quả chuyển động của Trái Đất

- Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất:

+ Hiện tượng ngày, đêm kế tiếp nhau ở khắp mọi nơi trên Trái Đất.

+ Sự chuyển động lệch hướng của các vật thể ở nửa cầu bắc và nửa cầu nam trên bề mặt Trái Đất.

- Hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời:

+ Hiện tượng các mùa trên Trái Đất.

+ Hiện tượng ngày đêm dài, ngắn khác nhau theo mùa và theo vĩ độ.

7. Cấu tạo của Trái Đất

a) Nêu được tên các lớp cấu tạo của Trái Đất và đặc điểm của từng lớp

Lớp	Độ dày	Trạng thái	Nhiệt độ
Vỏ Trái Đất	Từ 5 đến 7km	Rắn chắc	Càng sâu nhiệt độ càng cao. Tối đa 10000C
Lớp trung gian	Gần 3000km	Từ quánh dẻo đến lỏng	Khoảng 1500 đến 47000C
Lớp lõi	Trên 3000km	Lỏng ở ngoài và rắn ở trong	Cao nhất khoảng 50000C

b) Trình bày được cấu tạo và vai trò của lớp vỏ Trái Đất

- Vỏ Trái Đất là lớp đá rắn chắc ở ngoài cùng của Trái Đất, được cấu tạo do một số địa mảng nằm kề nhau.

- Vỏ Trái Đất chiếm 1% thể tích và 0,5% khối lượng của Trái Đất, nhưng có vai trò rất quan trọng vì là nơi tồn tại các thành phần tự nhiên khác và là nơi sinh sống, hoạt động của xã hội loài người.

8. Biết tỉ lệ lục địa, đại dương và sự phân bố lục địa, đại dương trên bề mặt Trái Đất

- Khoảng 2/3 diện tích bề mặt Trái Đất là đại dương và 1/3 là lục địa.

- Lục địa phân bố chủ yếu ở nửa cầu Bắc, còn đại dương phân bố chủ yếu ở nửa cầu Nam.

9. Địa hình trên bề mặt Trái Đất

a) Biết được khái niệm nội lực, ngoại lực

- Nội lực là những lực sinh ra ở bên trong Trái Đất.

- Ngoại lực là những lực sinh ra ở bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất.

- Tác động của nội lực và ngoại lực:

+ Nội lực và ngoại lực là hai lực đối nghịch nhau nhưng xảy ra đồng thời và tạo nên địa hình bề mặt Trái Đất.

+ Tác động của nội lực thường làm cho bề mặt Trái Đất gồ ghề, còn tác động của ngoại lực lại thiên về sự san bằng, hạ thấp địa hình.

+ Do tác động của nội lực, ngoại lực lên địa hình trên Trái Đất có nơi cao, nơi thấp, có nơi bằng phẳng, có nơi gồ ghề.

b) Nêu được hiện tượng động đất, núi lửa và tác hại

- Núi lửa: là hình thức phun trào mắc ma ở dưới sâu lên mặt đất.

- Động đất: là hiện tượng xảy ra đột ngột từ một điểm ở dưới sâu, trong lòng đất làm cho các lớp đất đá gần mặt đất rung chuyển.

- Tác hại của động đất, núi lửa

- Má cma là những vật chất, nóng chảy nằm ở dưới sâu, trong lớp vỏ Trái Đất, nơi có nhiệt độ trên 1000⁰C.

10. Đặc điểm hình dạng, độ cao của bình nguyên, cao nguyên, đồi, núi; ý nghĩa của các dạng địa hình đối với sản xuất nông nghiệp

a) Núi

- Núi là dạng địa hình nhô cao rõ rệt trên mặt đất. Núi gồm có ba bộ phận: đỉnh núi, sườn núi và chân núi.

- Độ cao của núi thường trên 500m so với mực nước biển (độ cao tuyệt đối)

+ Dựa vào độ cao phân ra: núi thấp (dưới 1000m); núi trung bình (1000-1500m), núi cao (trên 2000m).

+ Dựa vào thời gian hình thành và hình thái:phân ra núi già, núi trẻ.

+ Địa hình cacxtơ là địa hình đặc biệt của núi đá vôi (có giá trị du lịch).

b) Bình nguyên (đồng bằng)

- Bình nguyên là dạng địa hình thấp, có bề mặt tương đối bằng phẳng hoặc hơi gợn sóng. Các bình nguyên được bồi tụ ở cửa các sông lớn gọi là châu thổ.

- Độ cao tuyệt đối của bình nguyên thường dưới 200m nhưng cũng có những bình nguyên cao 500m.

c) Cao nguyên

- Cao nguyên có bề mặt tương đối bằng phẳng hoặc hơi gợn sóng nhưng có sườn dốc; độ cao tuyệt đối của cao nguyên trên 500m.

- Cao nguyên là nơi thuận lợi cho việc trồng cây công nghiệp và chăn nuôi gia súc lớn.

d) Đồi

- Đồi là dạng địa hình nhô cao, có đỉnh tròn, sườn thoải; độ cao tương đối thường không quá 200m.

- Đồi là nơi thuận lợi cho việc trồng các loại cây lương thực và cây công nghiệp.

II. MỘT SỐ CÂU HỎI ÔN TẬP

1. Trắc nghiệm

Câu 1. Trái đất có dạng hình

A. tròn.

B. vuông.

C. cầu.

D. bầu dục.

Chọn C.

Câu 2. Kinh tuyến Tây là

A. kinh tuyến nằm bên trái của kinh tuyến gốc.

B. kinh tuyến nằm bên phải của kinh tuyến gốc.

C. nằm phía dưới xích đạo.

D. nằm phía trên xích đạo.

Chọn A.

Câu 3. Vẽ bản đồ là

A. cách biểu thị bề mặt Trái Đất lên mặt Địa cầu.

B. thể hiện các đối tượng địa lí lên mặt phẳng của giấy.

C. chuyển mặt cong của Trái Đất ra mặt phẳng của giấy.

D. cách chuyển bề mặt Trái Đất lên tờ giấy.

Chọn C.

Câu 4. Trong các tỉ lệ bản đồ sau đây, tờ bản đồ nào có mức độ chi tiết thấp nhất?

A. 1: 7.500.

B. 1: 15.000.

C. 1: 200.000.

D. 1: 1.000.000.

Chọn D.

Câu 5. Tỉ lệ bản đồ 1 : 6.000.000 có nghĩa là

A. 1 cm trên bản đồ bằng 60 km trên thực địa.

B. 1 cm Irên bản đồ bằng 6.000 m trên thực địa.

C. 1 cm trên bản đồ hằng 600 m trên thực địa.

D. 1 cm trên hản đồ bằng 6 km trên thực địa.

Chọn A.

Câu 6. Có bản đồ không thể hiện các đường kinh tuyến và vĩ tuyến thì dựa vào hướng

A. Nam.

B. Bắc.

C. Đông.

D. Tây.

Chọn B.

Câu 7. Trục Trái Đất có đặc điểm nào dưới đây?

A. Một đường thẳng xuyên tâm cắt mặt Trái Đất ở 2 điểm cố định.

B. Một đường thẳng cắt mặt Trái Đất ở 2 điểm cố định.

C. Một đường thẳng tưởng tượng cắt mặt Trái Đất ở 2 điểm cố định.

D. Một đường thẳng tưởng tượng xuyên tâm cắt mặt Trái Đất ở 2 điểm cố định.

Chọn D.

Câu 8.So với mặt phẳng quỹ đạo, trục Trái Đất nghiêng một góc

A. 23⁰27’.

B. 56⁰27’.

C. 66⁰33’.

D. 32⁰27’.

Chọn C.

Câu 9. Sự chuyển động của Trái Đất quay quanh trục không tạo ra hiện tượng nào dưới đây?

A. Giờ giấc mỗi nơi mỗi khác.

B. Hiện tượng mùa trong năm.

C. Ngày đêm nối tiếp nhau.

D. Làm lệch hướng chuyển động.

Chọn B.

Câu 10. Giải thích tại sao mọi nơi trên trái đất đều lần lượt có ngày và đêm kế tiếp nhau?

A. Trái Đất hình cầu và vận động tự quay quanh trục.

B. Các thế lực siêu nhiên, thần linh.

C. Ánh sáng Mặt trời và các hành tinh chiếu vào.

D. Trục Trái Đất nghiêng trên mặt phẳng quỹ đạo.

Chọn A.

Câu 11. Nơi có 6 tháng là ngày và 6 tháng là đêm trong một năm

A. vòng cực.

B. cực.

C. chí tuyến.

D. Xích đạo.

Chọn B.

Câu 12. Vào ngày nào ở nửa cầu Nam ánh sáng Mặt Trời chiếu thẳng góc vào vĩ tuyến 23⁰27’Nam

A. Ngày 21 tháng 3.

B. Ngày 23 tháng 9.

C. Ngày 22 tháng 12.

D. Ngày 22 tháng 6.

Chọn C.

Câu 13. Thời gian Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời một vòng là

A. 365 ngày 3 giờ. 

B. 365 ngày 4 giờ.

C. 365 ngày 5 giờ.   

D. 365 ngày 6 giờ.

Chọn D.

Câu 14. Trái Đất cùng lúc thực hiện mấy chuyển động?

A. 1. 

B. 2. 

C. 3. 

D. 4.

Chọn B.

Câu 15. Trong hai ngày xuân phân (21 - 3) và thu phân (23 - 9), ánh sáng Mặt Trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở

A. vòng cực. 

B. chí tuyến.

C. vĩ tuyến 23°27’. 

D. xích đạo.

Chọn D.

Câu 16. Vào ngày 22/6 Mặt Trời chiếu thẳng góc tại

A. Xích đạo.

B. chí tuyến Bắc.

C. chí tuyến Nam.

D. vòng cực.

Chọn B.

Câu 17. Vành đai lửa lớn nhất trên Trái Đất hiện nay là vành đai

A. Địa Trung Hải.

B. Thái Bình Dương.

C. Ấn Độ Dương.

D. Đại Tây Dương.

Chọn B.

Câu 18. Khi hai mảng tách xa nhau sẽ xảy ra hiện tượng nào sau đây?

A. Tạo các dãy núi cao, núi lửa, siêu bão.

B. Động đất, núi lửa, lũ lụt.

C. Bão lũ, mắc ma phun trào.

D. Mắc ma trào lên, tạo ra các dãy núi ngầm.

Chọn D.

Câu 19.Lõi Trái Đất có nhiệt độ cao nhất là

A. 1 000⁰C.

B. 5 000⁰C.

C. 7 000⁰C.

D. 3 000⁰C.

Chọn B.

Câu 20.Trên Trái Đất lục địa lớn nhất là

A. Lục địa Nam Mĩ.

B. Lục địa Phi.

C. Lục địa Bắc Mĩ.

D. Lục địa Á – Âu.

Chọn D.

Câu 21. Nội lực có xu hướng nào dưới đây?

A. Xây dựng địa hình làm cho mặt đất gồ ghề.

B. Phá huỷ địa hình làm cho mặt đất san bằng.

C. Tạo ra dạng địa hình mới.

D. Tạo ra các dạng địa hình nhỏ.

Chọn C.

Câu 22. Ngoại lực và nội lực tạo ra các dạng địa hình trên bề mặt có đặc điểm nào sau đây?

A. Hai lực giống nhau, tác động đồng thời nhau.

B. Hai lực đối nghịch nhau, tác động đồng thời nhau.

C. Hai lực đối nghịch nhau, tác động luân phiên nhau.

D. Hai lực giống nhau, không có tác động lên nhau.

Chọn B.

Câu 23. Động Phong Nha là hang động đá vôi nổi tiếng ở tỉnh nào sau đây?

A. Thanh Hóa.

B. Nghệ An.

C. Quảng Nam.

D. Quảng Bình.

Chọn D.

Câu 24. Độ cao tương đối của núi là khoảng cách đo theo chiều thẳng đứng, từ đỉnh núi đến

A. nơi có sườn thoải. 

B. mực nước biển.

C. đáy đại dương. 

D. chỗ thấp nhất của chân núi.

Chọn D.

Câu 25. Quá trình hòa tan và tạo thành những dạng địa hình khác nhau ở trên mặt đất và ở dưới sâu, được gọi là quá trình

A. oxi hóa.

B. ăn mòn.

C. cacxto.

D. mài mòn.

Chọn C.

Câu 26. Núi già thường có đỉnh

A. phẳng.

B. nhọn.

C. cao.

D. tròn.

Chọn D.

Câu 27.Châu thổ lớn nhất của nước ta là châu thổ sông

A. Thái Bình.

B. Cả.

C. Cửu Long.

D. Hồng.

Chọn C.

Câu 28. Đồng bằng nào dưới đây được gọi là đồng bằng bào mòn?

A. Đồng bằng A-ma-dôn.

B. Đồng bằng sông Cửu Long.

C. Đồng bằng châu Âu.

D. Đồng bằng Hoàng Hà.

Chọn C.

Câu 29. Dạng địa hình thuận lợi cho trồng cây lương thực và thực phẩm là

A. cao nguyên.

B. bình nguyên.

C. đồi.

D. núi cao.

Chọn B.

Câu 30. Độ cao tương đối của đồi là

A. từ 200 - 300m.

B. từ 400 - 500m.

C. từ 300 - 400m.

D. dưới 200 m.

Chọn D.

2. Tự luận

Câu 1. Cấu tạo bên trong Trái Đất gồm mấy lớp? Nêu vai trò của lớp vỏ Trái Đất?

- Cấu tạo bên trong Trái Đất gồm 3 lớp: Vỏ, lớp trung gian, lõi.

- Vỏ Trái Đất là lớp mỏng nhất nhưng có vai trò rất quang trọng vì: Nó là nơi tồn tại của các thành phần tự nhiên như: Nước, không khí,… và cả xã hội loài người.

Câu 2. Tại sao có ngày và đêm diễn ra khắp mọi nơi trên Trái Đất?

Do Trái Đất có dạng hình cầu và Trái Đất tự quay quanh trục nên ngày và đêm diễn ra khắp nơi trên Trái Đất.

Câu 3. Động đất là gì? Nguyên nhân gây ra động đất? Em hãy nêu một số tác hại do động đất gây ra, em có những biện pháp nào để giảm những tác hại đó?

- Động đất là hiện tượng các lớp đất đá gần mặt đất bị rung chuyển.

- Động đất là do nội lực gây ra.

- Tác hại: Phá hủy cầu cống, đường xá và làm chết nhiều người.

- Biện pháp: Xây dựng nhà kiên cố, lập các trạm dự báo trước khi có động đất để kịp thời sơ tán người dân ra khỏi vùng nguy hiểm.

Câu 4. Em hãy kể tên các đại dương theo thứ tự nhỏ dần?

Tên các đại dương theo thứ tự nhỏ dần: Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, Bắc Băng Dương.

Câu 5. Ngày 22-6 là ngày gì? Vào ngày này tại chí tuyến bắc có hiện tượng gì đặc biệt?

- Ngày 22-6 là ngày hạ chí.

- Vào 22-6 mặt trời chiếu vuông gốc với chí tuyến bắc.

Câu 6.Trình bày đặc điểm và vai trò của lớp vỏ Trái Đất?

- Đặc điểm: Lớp vỏ Trái Đất dày 5-70 km, trạng thái rắn chắc, càng xuống sâu nhiệt độ càng cao nhưng tối đa chỉ tới 1000⁰C.

- Vai trò: Lớp vỏ mỏng nhưng rất quan trọng vì nó là nơi tồn tại các thành phần tự nhiên như nước, không khí, sinh vật,… xã hội loài người.

Câu 7. Nội lực là gì? Ngoại lực là gì? Tại sao nói nội lực và ngoại lực là hai lực đối nghịch nhau?

- Nội lực là những lực xảy ra bên trong lòng Trái Đất.

- Vì: Nội lực là những lực sinh ra ở bên trong Trái Đất còn ngoại lực là những lực sinh ra ở bên ngoài Trái Đất chúng xây ra đồng thời tạo nên địa hình bề mặt Trái Đất. Nội lực thiên về nâng cao địa hình còn ngoại lực thiên về sang bằng địa hình.

Câu 8.Núi lửa đã gây nhiều tác hại cho con người nhưng tại sao quanh các núi lửa vẫn có dân cư sinh sống?

Nguyên nhân là do sau khi dung nham và tro bụi của núi lửa đã nguội thì trở thành một vùng đất đỏ phì nhiêu màu mỡ rất thích hợp cho sản xuất nông nghiệp.

Câu 9.Núi già và núi trẻ khác nhau ở những đặc điểm nào?

- Núi trẻ: Đỉnh nhọn, sườn dốc thung lũng sâu. Hình thành cách đây vài chục triệu năm.

- Núi già: Đỉnh tròn, sườn thoải, thung lũng cạn. Hình thành cách đây vài trăm triệu năm.

Câu 10.Trình bày hiện tượng tự quay quanh trục của Trái Đất và hệ quả của nó?

* Vận động quay quanh trục

- Trái Đất từ quay quanh 1 trục tưởng tượng nối liền 2 cực và nghiêng 66⁰33’ trên mặt phẳng quỹ đạo.

- Hướng tự quay: Tây sang Đông.

- Thời gian tự quay 1 vòng quanh trục là 24 giờ (một ngày đêm).

- Bề mặt Trái Đất được chia ra thành 24 khu vực giờ, mỗi khu vực có một giờ riêng.

* Hệ quả

- Hiện tượng ngày đêm kế tiếp nhau ở khắp mọi nơi Trái Đất.

- Do sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất nên các vật chuyển động trên bề mặt Trái Đất đều bị lệch hướng.

Câu 11.Vì sao có hiện tượng ngày đêm kế tiếp nhau ở khắp mọi nơi trên Trái Đất?

- Trái Đất có dạng hình cầu nên chỉ được chiếu sáng một nửa, nửa được Mặt Trời chiếu sáng là ngày, nửa nằm trong bóng tối là đêm.

- Do Trái Đất quay quanh trục từ Tây sang đông nên khắp mọi nơi trên Trái Đất đều có lần lượt ngày và đêm.

Câu 12. Người ta thường biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ bằng các loại kí hiệu nào? Tại sao khi sử dụng bản đồ, trước tiên chúng ta phải xem bảng chú giải?

- Có 3 loại kí hiệu là: kí hiệu điểm, kí hiệu đường, kí hiệu diện tích.

- Có 3 dạng kí hiệu là: kí hiệu hình học, kí hiệu chữ, kí hiệu tượng hình.

- Vì hệ thống các kí hiệu bản đồ rất đa dạng nên khi đọc bản đồ trước tiên phải tìm đọc bảng chú giải để nắm được đầy đủ ý nghĩa của các kí hiệu sử dụng trên bản đồ.

Xem thêm các đề cương ôn tập môn Địa Lí học kì 1, học kì 2 chọn lọc, hay khác:

• Đề cương ôn tập môn Địa Lí 7 Học kì 1 năm 2024
• Đề cương ôn tập môn Địa Lí 7 Học kì 2 năm 2024
• Đề cương ôn tập môn Địa Lí 8 Học kì 1 năm 2024
• Đề cương ôn tập môn Địa Lí 8 Học kì 2 năm 2024
• Đề cương ôn tập môn Địa Lí 9 Học kì 1 năm 2024
• Đề cương ôn tập môn Địa Lí 9 Học kì 2 năm 2024

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---