Cách giải bài toán đếm số tự nhiên cực hay



Bài viết Cách giải bài toán đếm số tự nhiên với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Cách giải bài toán đếm số tự nhiên.

Cách giải bài toán đếm số tự nhiên cực hay

A. Phương pháp giải & Ví dụ

Quảng cáo

Dựa vào hai quy tắc cộng, quy tắc nhân và các khái niệm hoán vị, chỉnh hợp, tổ hợp, đếm gián tiếp, đếm phần bù.

Một số dấu hiệu giúp chúng ta nhận biết được hoán vị, chỉnh hợp hay tổ hợp.

1) Hoán vị: Các dấu hiệu đặc trưng để giúp ta nhận dạng một hoán vị của n phần tử là:

        ♦ Tất cả n phần tử đều phải có mặt

        ♦ Mỗi phần tử xuất hiện một lần.

        ♦ Có thứ tự giữa các phần tử.

2) Chỉnh hợp: Ta sẽ sử dụng khái niệm chỉnh hợp khi:

        ♦ Cần chọn k phần tử từ n phần tử, mỗi phần tử xuất hiện một lần

        ♦ k phần tử đã cho được sắp xếp thứ tự.

3) Tổ hợp: Ta sử dụng khái niệm tổ hợp khi:

        ♦ Cần chọn k phần tử từ n phần tử, mỗi phần tử xuất hiện một lần

        ♦ Không quan tâm đến thứ tự k phần tử đã chọn.

Ví dụ minh họa

Bài 1: Từ các số 0,1,2,3,4,5 có thể lập được bao nhiêu số tự mà mỗi số có 6 chữ số khác nhau và chữ số 2 đứng cạnh chữ số 3?

Đặt y = 23, xét các số Chuyên đề Toán lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Toán 11 có đáp án

trong đó a,b,c,d,e đôi một khác nhau và thuộc tập {0,1,y,4,5}.

Số cách chọn một số thỏa mãn điều kiện trên là một hoán vị của 5 phần tử (tính cả trường hợp a = 0). Vậy có P5 số.

Nếu a = 0 thì số số lập được với a,b,c,d,e như trên là P4.

Vậy có (P5 - P4) = 96 số có 5 chữ số thỏa mãn điều kiện trên.

Khi ta hoán vị 2,3 trong y ta được hai số khác nhau

Nên có 96.2 = 192 số thỏa yêu cầu bài toán.

Bài 2: Có 3 học sinh nữ và 2 hs nam.Ta muốn sắp xếp vào một bàn dài có 5 ghế ngồi. Hỏi có bao nhiêu cách sắp xếp để 3 học sinh nữ ngồi kề nhau .

TH1: 3 bạn nữ ngồi đầu ghế. Vậy có 3!.2! cách xếp.

TH2: 3 bạn nữ ngồi ở giữa, hai bạn nam ngồi ở hai đầu ghế. Có 3!.2! cách xếp.

TH3: 3 bạn nữ ngồi cuối ghế. Có 3!.2! cách xếp.

Vậy có 3.3!.2! = 3!.2! cách xếp thỏa mãn yêu cầu bài cho.

Bài 3: Cho các số 1,2,4,5,7 có bao nhiêu cách tạo ra một số chẵn gồm 3 chữ số khác nhau từ 5 chữ số đã cho:

Quảng cáo

Gọi chữ số cần tìm là: Chuyên đề Toán lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Toán 11 có đáp án

trong đó a,b,c,d đôi một khác nhau và thuộc tập {1,2,4,5,7}.

Vì x chẵn nên c có hai cách chọn, c = 2 hoặc c = 4.

Số cách chọn Chuyên đề Toán lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Toán 11 có đáp án là một chỉnh hợp chập 2 của 4 (do tập {1,2,4,5,7} trừ đi phần tử c thì còn 4 phần tử).

Chuyên đề Toán lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Toán 11 có đáp án

B. Bài tập vận dụng

Bài 1: Có 3 học sinh nữ và 2 hs nam.Ta muốn sắp xếp vào một bàn dài có 5 ghế ngồi. Hỏi có bao nhiêu cách sắp xếp để 2 học sinh nam ngồi kề nhau?

Lời giải:

TH1: 2 bạn nam ngồi đầu ghế. Vậy có 3!.2! cách xếp.

TH2: 2 bạn nam ngồi ở vị trí số 2, 3. Có 3!.2! cách xếp.

TH3: 2 bạn nam ngồi ở vị trí số 3,4. Có 3!.2! cách xếp.

TH4: 2 bạn nam ngồi ở vị trí số 4,5. Có 3!.2! cách xếp.

Vậy có 4.3!.2! = 4!.2! cách xếp thỏa mãn yêu cầu bài cho.

Bài 2: Xếp 6 người A, B, C, D, E, F vào một ghế dài.Hỏi có bao nhiêu cách sắp xếp sao cho A và F ngồi ở hai đầu ghế?

Lời giải:

Số cách xếp A, F: 2! = 2

Số cách xếp B, C, D, E: 4! = 24.

Số cách xếp thỏa yêu cầu bài toán: 2.24 = 48

Quảng cáo

Bài 3: Có bao nhiêu cách xếp 5 cuốn sách Toán, 6 cuốn sách Lý và 8 cuốn sách Hóa lên một kệ sách sao cho các cuốn sách cùng một môn học thì xếp cạnh nhau, biết các cuốn sách đôi một khác nhau.

Lời giải:

Ta xếp các cuốn sách cùng một bộ môn thành một nhóm

Trước hết ta xếp 3 nhóm lên kệ sách chúng ta có: 3! = 6 cách xếp

Với mỗi cách xếp 3 nhóm đó lên kệ ta có 5! cách hoán vị các cuốn sách Toán, 6! cách hoán vị các cuốn sách Lý và 8! cách hoán vị các cuốn sách Hóa

Vậy theo quy tắc nhân có tất cả: 6.5!.6!.8! cách xếp

Bài 4: Có thể lập được bao nhiêu số tự nhiên gồm 5 chữ số khác nhau lấy từ các số 0,1,2,3,4,5.

Lời giải:

Gọi số cần tìm có dạng : Chuyên đề Toán lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Toán 11 có đáp án (a≠0).

Chọn a : có 5 cách (a ≠ 0).

Mỗi cách chọn Chuyên đề Toán lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Toán 11 có đáp án là một chỉnh hợp chập 4 của 5 phần tử 0,1,2,3,4,5 trừ a. Vậy có A54 cách

Theo quy tắc nhân, có 5. A54 = 600(số)

Bài 5: Cho chữ số 4,5,6,7,8,9. Số các số tự nhiên chẵn có 3 chữ số khác nhau lập thành từ 6 chữ số đó là?

Lời giải:

Gọi số cần tìm có dạng : x = Chuyên đề Toán lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Toán 11 có đáp án

Chọn c có 3 cách chọn (c ∈ {4,6,8} ).

Chọn Chuyên đề Toán lớp 11 | Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Toán 11 có đáp án có A52 cách

Theo quy tắc nhân, có 3. A52 = 60(số)

Quảng cáo

Xem thêm các dạng bài tập Toán lớp 11 có trong đề thi THPT Quốc gia khác:

ĐỀ THI, GIÁO ÁN, SÁCH LUYỆN THI DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 11

Bộ giáo án, bài giảng powerpoint, đề thi, sách dành cho giáo viên và gia sư dành cho phụ huynh tại https://tailieugiaovien.com.vn/ . Hỗ trợ zalo VietJack Official

Tổng đài hỗ trợ đăng ký : 084 283 45 85

Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.


to-hop.jsp


Giải bài tập lớp 11 sách mới các môn học
Tài liệu giáo viên