Tìm tham số m để hàm số đơn điệu trên khoảng cho trước (cực hay, có lời giải)
Bài viết Tìm tham số m để hàm số đơn điệu trên khoảng cho trước với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Tìm tham số m để hàm số đơn điệu trên khoảng cho trước.
Tìm tham số m để hàm số đơn điệu trên khoảng cho trước (cực hay, có lời giải)
Bài giảng: Cách xét tính đơn điệu của hàm số - Cô Nguyễn Phương Anh (Giáo viên VietJack)
A. Phương pháp giải
Lý thuyết cần nhớ: Cho hàm số y = f(x,m) có tập xác định D, khoảng (a;b)⊂D:
Hàm số nghịch biến trên (a;b) ⇔ y' ≤ 0, ∀ x ∈ (a;b)
Hàm số đồng biến trên (a;b) ⇔ y' ≥ 0, ∀ x ∈ (a;b)
Ghi nhớ: f'(x) = 0 chỉ tại một số điểm hữu hạn của K.
Chú ý: Riêng hàm số thì:
Hàm số nghịch biến trên (a;b) ⇔ y' < 0, ∀ x ∈ (a;b)
Hàm số đồng biến trên (a;b) ⇔ y' > 0, ∀ x ∈ (a;b)
Nếu gặp bài toán tìm m để hàm số đồng biến (hoặc nghịch biến) trên khoảng (a;b):
Bước 1: Đưa bất phương trình f'(x) ≥ 0 (hoặcf'(x) ≤ 0), ∀ x ∈ (a;b) về dạng g(x) ≥ h(m) (hoặc g(x) ≤ h(m)), ∀ x ∈ (a;b).
Bước 2: Lập bảng biến thiên của hàm số g(x) trên (a;b).
Bước 3: Từ bảng biến thiên và các điều kiện thích hợp ta suy ra các giá trị cần tìm của tham số m.
Dấu tam thức bậc hai
Cho tam thức g(x) = ax2 + bx + c (a ≠ 0)
Nếu hàm số f(x) có giá trị nhỏ nhất trên tập D, thế thì: .
Nếu hàm số f(x) có giá trị lớn nhất trên tập D, thế thì: .
B. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Hàm số y = x3 + 3x2 + mx + m đồng biến trên tập xác định khi giá trị của m là:
A. m ≤ 1
B. m ≥ 3
C. -1 ≤ m ≤ 3
D. m < 3
Lời giải
Chọn B
Tập xác định D = R
Tính đạo hàm y' = 3x2 + 6x + m
Để hàm số đồng biến trên R ⇔ y' ≥ 0 ⇔ 3x2 + 6x + m ≥ 0 với mọi x ∈ R (*)
⇔ Δ' ≤ 0 ⇔ 9 - 3m ≤ 0 ⇔ m ≥ 3
Ví dụ 2: Tập hợp các giá trị m để hàm số y = mx3 - x2 + 3x + m - 2 đồng biến trên (-3;0) là
Lời giải
Chọn A
TXĐ: D = R
Ta có y' = 3mx2 - 2x + 3. Hàm số đồng biến trên khoảng (-3;0) khi và chỉ khi:
y' ≥ 0, ∀ x ∈ (-3;0) (Dấu "=" xảy ra tại hữu hạn điểm trên (-3;0))
Ví dụ 3: Tìm tất cả giá trị của m để hàm số đồng biến trên từng khoảng xác định.
Lời giải
Chọn C
Hàm số đồng biến trên từng khoảng xác định khi và chỉ khi
y' > 0; ∀ x ∈ D ⇔ -m2 - m + 2 > 0 ⇔ -2 < m < 1
C. Bài tập trắc nghiệm
Bài 1: Tìm tất cả các giá trị m để hàm số đồng biến trên R.
Lời giải:
Chọn A
TXĐ: D = R
Để hàm số y = f(x) đồng biến trên R ⇔ y' ≥ 0 với mọi x ∈ R
Bài 2: Tìm tập hợp tất cả các giá trị của tham số thực m để hàm số đồng biến trên R.
Lời giải:
Chọn C
TXĐ: D = R
Ta có: y' = x2 + 2mx + 4
Hàm số đồng biến trên R khi và chỉ khi y' ≥ 0, ∀ x ∈ R.
⇔ Δ' = m2-4 ≤ 0 ⇔ -2 ≤ m ≤ 2.
Bài 3: Tìm tất cả các giá trị của tham số m để hàm số đồng biến trên (1;+∞)
A. m > 2.
B. m ≤ 2.
C. m < 1.
D. m ≥ 1.
Lời giải:
Chọn D
TXĐ: D = R
Hàm số đồng biến trên khoảng (1;+∞) ⇔ y' ≥ 0; ∀ x ∈ (1;+∞)
Ta có y' = x2 + 2(m - 1)x + 2m - 3 = (x + 1)(x + 2m - 3) ≥ 0; ∀ x ∈ (1;+∞)
Do x > 1 nên (x + 1) > 0, nên (x + 2m - 3) ≥ 0 với mọi x > 1.
2m - 3 ≥ -x; ∀ x > 1 ⇔ 2m - 3 ≥ -1 ⇔ m ≥ 1.
Bài 4: Cho hàm số . Tìm tất cả giá trị của m để hàm số nghịch biến trên R.
Lời giải:
Chọn C
TXĐ: D = R
Ta có y' = -x2 + 2mx + 3m + 2.
Hàm số nghịch biến trên R khi và chỉ khi y' ≤ 0, ∀ x ∈ R
Bài 5: Tất cả các giá trị thực của tham số m sao cho hàm số y = -x4 + (2m - 3)x2 + m nghịch biến trên khoảng (1;2) là tối giản và q > 0. Hỏi tổng p + q là?
A. 5.
B. 9.
C. 7.
D. 3.
Lời giải:
Chọn C
Tập xác định D = R.
Ta có y' = -4x3 + 2(2m - 3)x.
Hàm số nghịch biến trên (1;2) ⇔ y' ≤ 0, ∀ x ∈ (1;2).
⇔ -4x3 + 2(2m - 3)x ≤ 0, ∀ x ∈ (1;2) ⇔ -4x2 + 4m - 6 ≤ 0, ∀ x ∈ (1;2) (do x > 0)
Lập bảng biến thiên của g(x) trên (1;2). g'(x) = 2x = 0 ⇔ x = 0
Bảng biến thiên
Vậy p + q = 5 + 2 = 7.
Bài 6: Tìm m để hàm số nghịch biến trên các khoảng xác định của nó.
A. 1 < m < 2.
B. 1 ≤ m ≤ 2.
C. m ≥ 2 hoặc m ≤ 1.
D. m > 2 hoặc m < 1.
Lời giải:
Chọn A
Bài 7: Tìm m để hàm số đồng biến trên khoảng (2;+∞)
Lời giải:
Chọn D
Bài 8: Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m sao cho hàm số đồng biến trên khoảng
Lời giải:
Chọn A
Do tanx là hàm đồng biến trên khoảng nên ycbt ⇔ hàm số đồng biến trên khoảng (0;1)
Bài 9: Tìm tất cả các giá trị của tham số thực m để hàm số nghịch biến trên (-1;1).
Lời giải:
Chọn C
Do đó hàm số nghịch biến trên khoảng (-1;1) khi hàm số đồng biến trên khoảng
Bài 10: Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m sao cho hàm số y = (m - 3)x - (2m + 1)cosx luôn nghịch biến trên R?
Lời giải:
Chọn A
Tập xác định: D = R.
Ta có: y' = m - 3 + (2m + 1)sinx
Hàm số nghịch biến trên R ⇔ y' ≤ 0, ∀ x ∈ R ⇔ (2m + 1)sinx ≤ 3-m, ∀ x ∈ R
Trường hợp 1: . Vậy hàm số luôn nghịch biến trên R.
Trường hợp 2:
Trường hợp 3:
C. Bài tập tự luyện
Bài 1. Cho hàm số y = . Tìm các giá trị của m để hàm số đồng biến trên mỗi khoảng xác định của nó.
Bài 2. Tìm m để hàm số y = x3 + 3x2 + (m – 1)x + 4m nghịch biến trên khoảng (-1; 1).
Bài 3. Tìm m để hàm số y = x3 + (1 – 2m)x2 + (2 – m)x + m + 2 đồng biến trên khoảng (0;+∞).
Bài 4. Tìm m để hàm số y = nghịch biến trên khoảng (-∞; -1).
Bài 5. Tìm m để hàm số y = nghịch biến trên nửa khoảng [1; +∞].
Xem thêm các dạng bài tập Toán lớp 12 có trong đề thi THPT Quốc gia khác:
- Cách xét tính đơn điệu của hàm số mũ (cực hay, có lời giải)
- Cách xét tính đơn điệu của hàm số chứa căn thức (cực hay, có lời giải)
- Tìm tham số m để hàm số đơn điệu trên khoảng cho trước (cực hay, có lời giải)
- Tìm khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm số (cực hay, có lời giải)
- Cách tìm cực trị của hàm trùng phương (cực hay, có lời giải)
- Cách tìm cực trị của hàm bậc ba (cực hay, có lời giải)
Sách VietJack thi THPT quốc gia 2025 cho học sinh 2k7:
- Giải Tiếng Anh 12 Global Success
- Giải sgk Tiếng Anh 12 Smart World
- Giải sgk Tiếng Anh 12 Friends Global
- Lớp 12 Kết nối tri thức
- Soạn văn 12 (hay nhất) - KNTT
- Soạn văn 12 (ngắn nhất) - KNTT
- Giải sgk Toán 12 - KNTT
- Giải sgk Vật Lí 12 - KNTT
- Giải sgk Hóa học 12 - KNTT
- Giải sgk Sinh học 12 - KNTT
- Giải sgk Lịch Sử 12 - KNTT
- Giải sgk Địa Lí 12 - KNTT
- Giải sgk Giáo dục KTPL 12 - KNTT
- Giải sgk Tin học 12 - KNTT
- Giải sgk Công nghệ 12 - KNTT
- Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 12 - KNTT
- Giải sgk Giáo dục quốc phòng 12 - KNTT
- Giải sgk Âm nhạc 12 - KNTT
- Giải sgk Mĩ thuật 12 - KNTT
- Lớp 12 Chân trời sáng tạo
- Soạn văn 12 (hay nhất) - CTST
- Soạn văn 12 (ngắn nhất) - CTST
- Giải sgk Toán 12 - CTST
- Giải sgk Vật Lí 12 - CTST
- Giải sgk Hóa học 12 - CTST
- Giải sgk Sinh học 12 - CTST
- Giải sgk Lịch Sử 12 - CTST
- Giải sgk Địa Lí 12 - CTST
- Giải sgk Giáo dục KTPL 12 - CTST
- Giải sgk Tin học 12 - CTST
- Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 12 - CTST
- Giải sgk Âm nhạc 12 - CTST
- Lớp 12 Cánh diều
- Soạn văn 12 Cánh diều (hay nhất)
- Soạn văn 12 Cánh diều (ngắn nhất)
- Giải sgk Toán 12 Cánh diều
- Giải sgk Vật Lí 12 - Cánh diều
- Giải sgk Hóa học 12 - Cánh diều
- Giải sgk Sinh học 12 - Cánh diều
- Giải sgk Lịch Sử 12 - Cánh diều
- Giải sgk Địa Lí 12 - Cánh diều
- Giải sgk Giáo dục KTPL 12 - Cánh diều
- Giải sgk Tin học 12 - Cánh diều
- Giải sgk Công nghệ 12 - Cánh diều
- Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 12 - Cánh diều
- Giải sgk Giáo dục quốc phòng 12 - Cánh diều
- Giải sgk Âm nhạc 12 - Cánh diều