Giáo án Văn 8 bài Đập đá ở Côn Lôn - Giáo án Ngữ văn lớp 8

HĐ1. HDHS đọc và tìm hiểu chú thích:

- HD đọc: Đọc diễn cảm bài thơ, chú ý thể hiện khấu khí ngang tàn và giọng điệu hào hùng của tác giả, giọng phấn chấn, tự tin, nhịp 4/3.

Câu 1,2,3,4 nhịp 2/2/3.

GV đọc mẫu → học sinh đọc, nhận xét sửa.

H: Nêu đôi nét về tác giả?

I. Đọc và thảo luận chú thích:

1. Đọc :

2. Chú thích:

a.Tác giả Phan Châu Trinh (1872 -1926)

- Quê: Quảng Nam

- Là người giỏi biện luận và có tài làm thơ

H: Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ?

- Học sinh thảo luận các CT 1,3,4 SGK.

b. Tác phẩm :

- Bài thơ được làm khi ông cùng các tử tù khác bị bắt lao động khổ sai ở nhà tù Côn Đảo.

c.Từ khó: SGK

HĐ2.HDHS đọc- hiểu văn bản:

H:Bài thơ được làm theo thể thơ nào?

H: Em hãy nêu ngắn gọn về đặc điểm của thể thơ này?

- Bố cục: Đề, thực, luận, kết.

II. Đọc- hiểu văn bản:

1.Thể loại: Thơ thất ngôn bát cú đường luật.

2. Bố cục:

Hai câu :đề, thực, luận, kết.

- Y/c hs đọc hai câu đề.

H :Câu thơ đầu miêu tả hình ảnh gì ? Tư thế của con người hiện lên như thế nào qua ý thơ ?

3. Phân tích:

a. Bốn câu thơ đầu- Công việc đập đá:

“Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn

Lừng lẫy làm cho lở núi non

Xách búa đánh tan năm bẩy đống

Ra tay đập bể mấy trăm hòn”

- Câu thơ miêu tả bối cảnh không gian, tạo dựng tư thế hiên ngang, sừng sững của con người giữa đất trời Côn Đảo.

- Ba câu thơ sau miêu tả chân thực công việc lao động nặng nhọc khổ sai của người tù cách mạng, phải dùng tay cầm búa khai thác đá ở những ngọn núi ngoài Côn Đảo.

- Người cách mạng làm công việc ấy quả quyết mạnh mẽ, phi thường. “ lừng lẫy”, “đánh tan năm bẩy đống”, “đập bể mấy trăm hòn”, “làm cho lở núi non”

H: “Lừng lẫy” có nghĩa là gì? Tác giả sử dụng từ này nhằm nêu bật ý gì?

- Người tù đập đá trong tư thế vung búa phá núi dứt thoát , khí thể hiện ngang lừng lẫy như bước vào 1 trận chiến đấu mãnh liệt.

H :Bốn câu thơ đầu có hai lớp nghĩa vậy lớp nghĩa thứ hai là gì ?

H : Em nhận xét gì về khẩu khí của nhà thơ ?

- Gọi hs đọc bốn câu thơ cuối.

- GV: Việc lao động khổ sai ở CL đã gợi lên ở người trong những cảm nghĩ sâu sắc.

H: Công việc lao động khổ sai Khiến người tù yêu nước nhận thấy điều gì?

H: Hai câu luận tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?

b. Bốn câu thơ cuối: (suy nghĩ từ việc đập đá).

“ Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,

Mưa nắng càng bền dạ sắt son.

Những kẻ vá trời khi lỡ bước,

Gian nan chi kể chuyện con con”

- Người tù yêu nước nhận ra mình có thể dạn dày với thử thách,tự thấy mình cứng cỏi và trung kiên hơn.

- Sự đối lập giữa thử thách gian nan và sức chịu đựng dẻo dai , ý chí sắt son của người cm.

H: Phép đối được sử dụng như thế nào trong 2 câu 5,6?

H: Tác dụng của phép đối trong hai câu luận?

Tháng ngày, mưa nắng/ Thân sành sỏi. dạ sắt son.

- Nhà thơ muốn nói cái chí lớn, lòng quyết tâm của người tù yêu nước,không có khó khăn nào, gian khổ nào có thể ngăn chặn.

GV đọc 2 câu kết:

H: Tự thấy mình là kẻ "vá trời lỡ bước" điều đó cho thấy con người ở đây nghĩ gì về bản thân mình?

- Người cách mạng tin vào việc mình đang làm- một công việc mà không phải ai cũng tin sức người có thể làm được

( việc cứu nước được so sánh với việc Nữ Oa đội đá vá trời)

H: ý nghĩa của 4 câu thơ cuối bài là gì?

- GV: Cách kết thúc bài thơ này có gần gũi với bài "Vào nhà .... cảm tác"

- Gần gũi đều sử dụng dấu cảm thán.

- Thái độ thách thức, ngạo nghễ.

HĐ3.HDHS tổng kết:

H: Em cảm nhận được gì về nội dung và nghệ thuật sau khi học bài thơ?

HĐ4.HDHS luyện tập:

- Gọi hs đọc diễn cảm bài thơ

H:Qua 2 bài thơ vừa học em hãy trình bày cảm nhận của mình về vẻ đẹp hào hùng lãng mạn của hình tượng ngà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX

III. Tổng kết:

* Ghi nhớ: SGK / 150

- Khí phách ngang tàng lẫm liệt, coi việc ở tù như là khi mỏi chân tạm nghỉ, coi lao động khổ sai chỉ là việc con con Họ còn đẹp ở ý chí chiễn đấu và niềm tin sắt son vào sự nghiệp cứu nước của mình.