Giáo án Văn 8 bài Thuyết minh về một thể loại văn học - Giáo án Ngữ văn lớp 8

HĐ1.HDHS tìm hiểu các bước thuyết minh về một thể loại văn học:

- Đọc đề bài SGK -153.

- Đọc hai bài thơ : “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” và “Đập đá ở Côn Lôn”.

H: Mỗi bài thơ có mấy dòng? Mỗi dòng thơ có mấy chữ?

H: Số dòng, số chữ ấy có phải là quy định bắt buộc không? Có thể tuỳ tiện thêm bớt không?

H: Hãy ghi kí hiệu bằng trắc cho từng tiếng trong hai bài thơ!

- GV gọi học sinh ghi lên bảng.

I.Từ quan sát đến mô tả, thuyết minh đặc điểm một thể loại văn học:

* Đề bài: Thuyết minh đặc điểm thể thơ thất ngôn bát cú.

1.Quan sát:

- Mỗi bài 8 dòng.

- Mỗi dòng 7 chữ.

- Số dòng (câu) số chữ bắt buộc không thêm bớt tuỳ tiện được.

Bài 1: Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác:

Vẫn là hào kiệt vẫn phong lưu

T    B    B    T    T    B    B

Chạy mỏi chân thì hãy ở tù

T    T    B     B    T     T    B

Đã khách không nhà trong bốn bể

T    T     B     B     B     T     T

Lại người có tội giữa năm châu

T    B    T    T    T    B    B

Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế

T    B    B    T    B    B    T

Mở miệng cười tan cuộc oán thù

T    T    B    B    T    T    B

Thân ấy hãy còn còn sự nghiệp

B    T    T     B    B    T    T

Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu.

B    B     B    T    T     B    B

H: Nhận xét quan hệ bằng trắc giữa các dòng với nhau!

- 1 đối với 2     3 đối với 4

- 5 đối với 6     7 đối với 8

Nhận xét gì về niêm? (chú ý chữ 2,4,6).

- 1 niêm với 8     2 niêm với 3

- 4 niêm với 5     6 niêm với 7

H: Hãy cho biết bài thơ có những tiếng nào hiệp vần với nhau, nằm ở vị trí nào trong dòng thơ và đó là vần bằng hay trắc?

H: Nhận xét gì về sự hiệp vần trong bài thơ thất ngôn bát cú?

H: Đọc thầm bài thơ và cho biết các câu thơ ngắt nhịp như thế nào?

* Quan hệ bằng trắc: đối câu :1-2, 3- 4, 5-6, 7-8.

* Niêm: 1- 8, 2-3 , 4-5, 6-7.

* Vần:

- Bài “ Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông” : lưu- tù- châu- thù- đâu(B) ; bể- tế(T câu3-5)

- Bài Đập đá ở Côn Lôn”: Lôn, non, hòn, son, con

→ Cả hai bài thơ đều hiệp vần bằng.

- Bài thơ thất ngôn bát cú có những tiễng cuối câu 1 và các câu chẵn hiệp vần với nhau(1,2,4,6,8).

* Nhịp: 4/3; 2/2/3.

H: Dựa vào những điều đã quan sát được hãy lập dàn ý cho đề bài trên?

H: Qua bài văn em rút ra điều gì khi thuyết minh một thẻ loại văn học?

- Phải quan sát, nhận xét, khái quát thành đặc điểm chung của thể loại văn học.

H: Khi nêu đặc điểm cần chú ý điều gì?

- Lựa chọn đặc điểm tiêu biểu, quan trong, có ví dụ cụ thể.

- Tổng kết rút ra ghi nhớ.

- HS đọc ghi nhớ

- GV chốt.

2. Lập dàn bài :

a. Mở bài:

b. Thân bài: Nêu các đặc điểm về thể thơ.

- Số câu, số chữ trong mỗi bài.

- Quy luật bằng trắc của thể thơ.

- Cách gieo vần.

- Cách ngắt nhịp phổ biến ở mỗi dòng.

c. Kết bài: Cảm nhận của em về vẻ đẹp nhạc điệu của thể thơ.

* Ghi nhớ: SGK/ 154

HĐ2.HDHS luyện tập:

- Đọc bài tập 1 SGK, nêu yêu cầu.

- Đọc tài liệu tham khảo SGK- 154.

- HS làm bài.

- Gọi hs trình bày.

- HS nhận xét.

- GV bổ sung.

III. Luyện tập:

1. Bài 1 (154).

Hãy thuyết minh đặc điểm chính của truyện ngắn trên cơ sở các truyện ngắn đã học: Tôi đi học, Lão Hạc, Chiếc lá cuối cùng.

- Truyện ngắn là hình thức tự sự loại nhỏ có dung lượng ít, tập trung mô tả một mảng của cuộc sống.

- Truyện ngắn thường ít nhân vật và sự kiện.

- Cốt truyện của truyện ngắn thường diễn ra trong một thời gian, không gian hạn chế.

- Kết cấu của truyện ngắn thường là sự sắp đặt những đối chiếu, tương phản để làm nổi bật chủ đề (thường là ngắn).

- Tuy ngắn nhưng có thể đề cập đến những vấn đề lớn của cuộc sống.