Giáo án Văn 8 bài Thuế máu (Tiết 1) - Giáo án Ngữ văn lớp 8

HOẠT ĐỘNG 1. HDHS ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCH:

- GV hướng dẫn học sinh đọc.

- GV hướng dẫn đọc với giọng mỉa mai châm biếm, khi đau sót cùng cảnh, khi căm hờn, phẫn nộ...

- GV đọc mẫu - gọi học sinh đọc- nhận xét cách đọc.

H: Văn bản: “Bản án chế độ thực dân Pháp” ra đời trong hoàn cảnh nào?

- xuất bản lần đầu tiên tại Pari 1925 và ở Việt Nam 1946

H: Em hiểu tình hình thế giới khoảng những năm 20 của thế kỷ XX như thế nào?

- Các nước ĐQ bành chướng XL nhiều nơi trên thế giới, vơ vét trắng trợn của cải và nhân lực. Cuộc sống của nhân dân các nước thuộc địa vô cùng cực khổ, làn sóng cách mạng dâng nên mạnh. GV giới thiệu thêm chiến tranh thế giới thứ nhất.

- Yêu cầu hs giải nghĩa các chú thích 1,2,7,10,16..

I. Đọc và tìm hiểu chú thích:

1. Đọc văn bản:

2. Chú thích:

a. Tác giả: Nguyễn ái Quốc- là một trong những tên gọi của chủ tịch HCM trong thời kì hoạt động cách mạng trước năm 1945.

b. Tác phẩm:

- Bản án chế độ thực dân Pháp,viết bằng tiếng Pháp.Xuất bản lần đầu tiên tại Pari 1925 và ở Việt Nam 1946. Tácphẩm gồm 12 chương và phần phụ lục gửi thanh niên VN.

- “Thuế máu (Tiết 1)” được trích từ chương I của Bản án chế độ thực dân Pháp. Tác phẩm đã tố cáo và kết án chủ nghĩa thực dân Pháp, nói lên tình cảnh khốn cùng của người dân thuộc địa, thể hiện ý chí chiến đấu giành độc lập tự do cho các dân tộc bị áp bức của Nguyễn ái Quốc.

c. Từ khó:

HOẠT ĐỘNG 2. HDHS ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:

H: VB " Thuế máu (Tiết 1)" thuộc kiểu VB nào? Vì sao em biết ?

Người viết chủ yếu dùng lý lẽ dẫn chứng để sáng tỏ vấn đề “thuế máu” trong chế độ thực dân để thuyết phục người đọc.

H: Em có nhận xét gì về tên chương, các phần của tác giả?

- Ba chương gắn với ba luận điểm chủ đề thuế máu: Gợi lên số phận thảm thương của dt thuộc địa lòng căm phẫn mỉa mai chế độ thực dân cách đặt tên các phần để nói về quá trình lừa bịp bóc lột cùng kiệt thuế máu của bọn thực dân cai trị...các phần nối tiếp như thế ...thẻ hiện tinh thần chiến đấu mạnh mẽ, sự phê phán triệt để của NAQ.

II. Đọc- hiểu văn bản:

1. Kiểu văn bản : Nghị luận chính trị- xã hội.

2. Bố cục:

- Ba chương gắn với ba luận điểm chủ đề“Thuế máu (Tiết 1)” : Chiến tranh và người bản xứ; chế độ lính tình nguyện; Kết quả của sự hi sinh. Cách đặt tên các chương để nói về quá trình lừa bịp bóc lột cùng kiệt thuế máu của bọn thực dân cai trị.

- Gọi HS đọc phần(I)

H: Tại sao"Người bản xứ" được đạt trong dấu ngoặc kép?

( Cách gọi tên người dân của nhưng đất nước mất chủ quyền, nước nô lệ).

H: Trước CT dưới con mắt của các quan cai trị người dân các nước thuộc địa được miêu tả ntn?

H: Thái độ của bọn cai trị thực dân đối đãi với họ ra sao?

H: Thái độ của bọn cai tri có gì thay đổi với họ khi CT bùng nổ?

H: Với sự thay đổi thái độ ấy, em nhận xét như thế nào về thủ đoạn của bọn thực dân?

GV: Thái độ tráo trở, nghệ thuật tương phản vạch trần bản chất bỉ ổi của chính quyền thực dân.

H: Em có nhận xét gì lời lẽ, giọng điệu của tác giả trong đoạn văn?

H: Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng khi nói về thái độ của bọn thực dân ở hai thời điểm khác nhau?

3. Phân tích:

a. Phần 1. Chiến tranh và người bản xứ:

*Thái độ của các quan cai trị:

+) Trước chiến tranh

- Những người dân thuộc địa chỉ là những tên da đen, những tên “An Nam mít” bẩn thỉu.

- Bị xem là giống người hạ đẳng, bị đối xử đánh đập như xúc vật.

+) Khi chiến tranh bùng nổ

- Lập tức họ được tâng bốc, vỗ về, được phong tặng cho những danh hiệu cao quý: biến thành những đứa "con yêu bạn hiền " ;“chiến sĩ bảo vệ chân lí và tự do”

- Thủ đoạn: lừa bịp, bỉ ổi, biến họ thành vật hi sinh cho mục đích phi nghĩa.

- Giọng văn: Phẫn nộ, châm biếm mỉa mai, trào phúng ( cuộc chiến tranh vui tươi)

- Phương pháp: so sánh, tương phản.

H: Số phận thảm thương của những người dân thuộc địa được miêu tả như thế nào? ……xa lìa vợ con rời bỏ ruộng, phơi thây…chiên trường bỏ xác miền hoang vu

*Số phận người dân thuộc địa:

+) Ở mặt trận:

- Họ bị đẩy vào lò lửa chiến tranh thảm khốc trên các chiến trường Châu Âu làm bia đỡ đạn,nhiều người không còn cơ hội trở về. (xa lìa vợ con, rời bỏ ruộng rẫy, phơi thây trên các chiến trường, bỏ xác trên miền hoang vu. Lấy máu tưới những vòng nguyệt quế…lấy xương chạm nên những chiếc gậy...)

H: Còn những người không ra trận, ở nơi hậu phương họ có số phận ra sao?

+) Ở hậu phương:

- Làm kiệt sức trong xưởng thuốc súng, bị nhiễm khí độc( khạc ra từng miếng phổi)

H: Từ đó người dân bản xứ đã rơi vào kết cục ntn?

....8 vạn người bản xứ không còn trông thấy quê hương

H: Em có nhận xét gì về cách đưa ra các chứng cứ của tác giả?

H: Từ đó giúp em hiểu gì về số phận của người dân bản xứ trong cuộc chiến tranh phi nghĩa?

GV: Bằng giọng điệu giễu cợt, trào phúng xót xa t/g đã vạch trần tội ác của bọn thực dân, kể ra bao nhiêu cái chết thảm thương của người lính thuộc địa trên các chiến trường ác liệt xa xôi, trong chiến tranh rhế giới thứ nhất.

H: Quan sát hai bức tranh(trang 87) nêu nội dung từng bức tranh và cho biết cảm nghĩ của em về 2 hai bức tranh đó

- Tranh 1: Người dân thuộc địa (thân hình sơ sác) kéo trên xe tay một tên quan cai trị to sù, nằm chềnh ềnh vừa phì phèo hút thuốc vừa quát tháo đe doạ.

- Tranh 2: Cảnh người dân bị hành hạ đánh đập như súc vật.

- Cảm nhận sự tàn bạo dã man, phi nhân tính của bọn thực dân đối với người dân bản sứ → thái độ căm hận, phẫn nộ đối với bọn thực dân, cảm thương số phận người dân bản sứ.

H: Nội dung tranh tương ứng với phần nào của văn bản? (Phần đầu)

* Kết cục:

- Tám vạn người bản xứ không còn trông thấy quê hương.

- Số liệu, d/c chính xác, cụ thể giàu sức thuyết phục (con số đáng chú ý về số người bản xứ đã bỏ mình trên đất Pháp trong chiến tranh thế giới thứ nhất).

⇒ Họ bị biến thành các vật hi sinh cho lợi ích, danh dự của những kẻ cầm quyền, đem mạng sống mà đấnh đổi lấy những vinh dự hão huyền.