Giáo án Toán 6 Cánh diều Bài 5: Số thập phân

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS thực hiện HĐ1, viết và đọc các phân số theo mẫu. 

+ GV lưu ý HS phải viết dấu “-” trước mỗi số. Số chữ số sau dấu phẩy bằng chữ số 0 ở dưới mẫu số.

- GV hướng dẫn HS thực hiện VD1 và yêu cầu HS áp dụng làm bài Luyện tập 1

- GV hướng dẫn HS thực hiện VD2 và yêu cầu HS áp dụng làm bài Luyện tập 2

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS thảo luận thực hiện nhiệm vụ của giáo viên.

- GV theo dõi, hỗ trợ, hướng dẫn HS làm bài Luyện tập 1, 2

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- Gọi 1 HS đứng tại chỗ đọc kết quả thực hiện HĐ1

- GV chốt lại: Các phân số đã cho được gọi là phân số thập phân và mỗi phân số thập phân đều viết được dưới dạng số thập phân

- Gọi HS khác đọc khung kiến thức trong tâm trong SGK 

- Gọi 2 HS lên bảng làm bài Luyện tập 1, Luyện tập 2

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định: 

- GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh, ghi nhận và tuyên dương học sinh có câu trả lời tốt nhất. Động viên các học sinh còn lại tích cực, cố gắng hơn trong các hoạt động học tiếp theo.

- GV chốt kiến thức về phân số thập phân và số thập phân.

I. SỐ THẬP PHÂN

VD:   và được đọc là: âm ba phẩy ba mươi lăm

Kết luận:

• Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10 và tử là số nguyên. 

• Phân số thập phân có thể viết được dưới dạng số thập phân.

• Số thập phân gồm hai phần: 

- Phần số nguyên được viết bên trái dấu phẩy; 

- Phần thập phân được viết bên phải dấu phẩy.

Luyện tập 1

  = 3,08

Luyện tập 2

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS thảo luận nhắc lại các kiến thức về so sánh hai số nguyên.

- Từ đó, GV đưa ra các khái niệm cơ bản về so sánh hai số thập phân: quan hệ thứ tự giữa hai số thập phân khác nhau, số thập phân dương, số thập phân âm, tính chất bắc cầu.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS thảo luận nhắc lại kiến thức về so sánh hai số nguyên

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

+ GV gọi đại diện HS trình bày câu trả lời

+ GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định: 

- GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh

- GV chốt kiến thức về so sánh hai số thập phân

II. SO SÁNH CÁC SỐ THẬP PHÂN

1. So sánh hai số thập phân

Cũng như số nguyên, trong hai số thập phân khác nhau luôn có một số nhỏ hơn số kia. 

• Nếu số thập phân a nhỏ hơn số thập phân b thì ta viết a < b hay b > a.

• Số thập phân lổn hơn 0 gọi là số thập phân dương. 

• Số thập phân nhỏ hơn 0 gọi là số thập phân âm.

• Nếu a < b và b < c thì a < c.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS thảo luận nhớ lại quan hệ thứ tự giữa hai số nguyên dương và hai số nguyên âm để kết luận về quan hệ thứ tự giữa hai số thập phân dương và âm

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS thảo luận, thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- HS trả lời kết quả sau khi thực hiện nhiệm vụ

- HS khác theo dõi, nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định: 

- GV nhận xét, chốt kiến thức

2. Cách so sánh hai số thập phân

a) So sánh hai số thập phân khác dấu

Cũng tương tự như trong tập hợp số nguyên, ta có: số thập phân âm luôn nhỏ hơn số thập phân dương.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV hướng dẫn HD thực hiện HĐ2

a) GV hướng dẫn HS so sánh phần số nguyên trước: Số thập phân nào có phần số nguyên lớn hơn thì lớn hơn.

b) GV hướng dẫn HS so sánh phần số nguyên trước: Hai số có phần số nguyên bằng nhau nên ta chuyển sang so sánh phần thập phân.

+ Lần lượt so sánh từng cặp chữ số trên cùng một hàng kể từ trái sang phải cho đến khi xuất hiện cặp chữ số đầu tiên khác nhau. Ở cặp chữ số khác nhau đó, chữ số nào lớn hơn thì số thập phân tương ứng lớn hơn.

+ Sau đó GV cùng HS thực hiện theo các bước để so sánh. GV viết đến đâu, HS giải thích đến đó. HS thực hiện theo và ghi vào vở

- GV yêu cầu HS kết luận các bước so sánh hai số thập phân dương

- GV phân tích, hướng dẫn HS thực hiện VD3, VD4

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS theo dõi lắng nghe GV hướng dẫn và thực hiện, ghi chép vào vở.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- GV gọi 1 HS đứng tại chỗ đọc các bước so sánh hai số thập phân dương trong SGK

Bước 4: Kết luận, nhận định: 

- GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh.

- GV chốt kiến thức về cách so sánh hai số thập phân dương

b) So sánh hai số thập phân dương

HĐ2:

a) 508,99 và 509, 01

Phần nguyên: 508 < 509 

=> 508,99 < 509,01

b) 315,267 và 315,29

Phần nguyên: 315 = 315

Phần thập phân:

+ Số thập phân thứ nhất: 2 = 2

+ Số thập phân thứ hai: 6 < 9

=> 315,267 < 315,29 

Để so sánh hai số thập phân dương ta làm như sau:

Bước 1. So sánh phần số nguyên của hai số thập phân dương đó. số thập phân nào có phần số nguyên lớn hơn thì lớn hơn 

Bước 2. Nếu hai số thập phân dương đó có phần số nguyên bằng nhau thì ta tiếp tục so sánh từng cặp chữ số ở cùng một hàng (sau dấu kể từ ưái sang phải cho đến khi xuất hiện cặp chữ số đầu tiên khác nhau. Ở cặp chữ số khác nhau đó, chữ số nào lớn hơn thì số thập phân chứa chữ số đó lớn hơn.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV gọi 1 HS đứng tại chỗ nhắc lại cách so sánh hai số nguyên âm

- Từ đó GV đưa ra cách so sánh hai số thập phân âm.

- GV phân tích, hướng dẫn HS thực hiện VD5

- Yêu cầu HS áp dụng thực hiện bài Luyện tập 3

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS theo dõi lắng nghe GV hướng dẫn và thực hiện, ghi chép vào vở.

- GV hỗ trợ, hướng dẫn HS thực hiện bài luyện tập 3

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- GV gọi 1 HS lên bảng thực hiện bài luyện tập 3

- HS khác nhận xét, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định: 

- GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh.

- GV chốt kiến thức về cách so sánh hai số thập phân âm.

- HS ghi nhớ cách so sánh hai số thập phân âm.

c) So sánh hai số thập phân âm

Để so sánh hai số thập phân âm, ta bỏ dấu trừ ở trước mỗi số thập phân đó, rồi so sánh hai số thập phân dương vừa nhận được. Nếu số thập phân dương nào lớn hơn thì số thập phân âm tương ứng nhỏ hơn và ngược lại.

Luyện tập 3

Sắp xếp các số theo thứ tự giảm dần

36,1 > 36,095 > -120,34 > -120,341