Cách loại nghiệm, hợp nghiệm, gộp nghiệm phương trình lượng giác cực hay
Bài viết Cách loại nghiệm, hợp nghiệm, gộp nghiệm phương trình lượng giác với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Cách loại nghiệm, hợp nghiệm, gộp nghiệm phương trình lượng giác.
Cách loại nghiệm, hợp nghiệm, gộp nghiệm phương trình lượng giác cực hay
A. Phương pháp giải & Ví dụ
Phương pháp 1: Biểu diễn các nghiệm và điều kiện lên đưòng tròn lượng giác. Ta loại đi những điểm biểu diễn của nghiệm mà trùng với điểm biểu diễn của điều kiện.
Với cách này chúng ta cần ghi nhớ
♦ Điểm biểu diễn cung α và α+k2π,k ∈ Z là trùng nhau
♦ Để biểu diễn cung α+k2π/n lên đường tròn lượng giác ta cho k nhận n giá trị (thường chọn k = 0, 1, 2,…,n – 1)) nên ta có được n điểm phân biệt cách đều nhau trên đường tròn tạo thành một đa giác đều n cạnh nội tiếp đường tròn.
Phương pháp 2: Sử dụng phương trình nghiệm nguyên
Giả sử ta cần đối chiếu hai họ nghiệm , trong đó m, n ∈ Z đã biết, còn k, l ∈ Z là các chỉ số chạy.
Ta xét phương trình :
Với a,b,c là các số nguyên.
Trong trường hợp này ta quy về giải phương trình nghiệm nguyên
ax + by = c (1)
Để giải phương trình (1) ta cần chú ý kết quả sau:
♦ Phương trình (1) có nghiệm ⇔ d = (a,b) là ước của c
♦ Nếu phương trình (1) có nghiệm (xo,yo) thì (1) có vô số nghiệm
Phương pháp 3: Thử trực tiếp
Phương pháp này là ta đi giải phương trình tìm nghiệm rồi thay nghiệm vào điều kiện để kiểm tra.
Ví dụ minh họa
Bài 1: Giải phương trình:cot3x = cotx
PT ⇔ cos3x.sinx - sin3x.cosx = 0 ⇔ sin2x = 0 ⇔ x = (k π)/2,k ∈ Z.
Biểu diễn các nghiệm của hệ phương trình điều kiện và nghiệm của phương trình lên vòng tròn lượng giác ta được:
Cách 1: Biểu diễn các điểm cuối của cung kπ/3 ta có các điểm A1, A2, A3, A4, A5, A6.
Biểu diễn các điểm cuối của cung nπ/2 ta có các điểm B1, B2, B3, B4.
Ta thấy A1 ≡ B1, A4 ≡ B3 .
Vậy nghiệm của phương trình đã cho là: x= π/2 + mπ .
Cách 2:
Do đó ta cần loại những giá trị n chẵn.
Vậy nghiệm của phương trình là: x= π/2 + mπ .
Bài 2: Giải phương trình: cot4x.cot7x = 1
Vì 22n-14m là số chẵn còn 7 là số lẻ nên phương trình này vô nghiệm.
Vậy nghiệm của phương trình đã cho là:
B. Bài tập vận dụng
Bài 1: Giải phương trình: |sinx| = cos2x.
Lời giải:
Với sinx ≥ 0 (*) thì phương trình đã cho tương đương với
Dễ thấy nghiệm (2) không thỏa (*)
Biểu diễn nghiệm (1) lên đường tròn lượng giác ta được các điểm A1, A2 , A3. Trong đó chỉ có hai điểm A1, A2 nằm phía trên Ox.
Hai điểm này ứng với các cung x=π/6+k2 π,x=5π/6+ k2 π.
Với sinx < 0 (**) thì phương trình đã cho tương đương với
Dễ thấy (3) không thỏa (**)
Biểu diễn (4) trên đường tròn lượng giác ta được các điểm B1, B2, B3. Trong đó chỉ có hai điểm B2,B3 nằm dưới Ox (sinx < 0)
Hai điểm đó ứng với cung: x = (-π)/6 + k2 π, x = -5π/6 + k2 π .
Vậy nghiệm của phương trình đã cho là: x = ±π/6 + k π, (k ∈ Z).
Bài 2: Giải phương trình: cos3x.tan4x = sin5x.
Lời giải:
Điều kiện: cos4x ≠ 0
Phương trình
Bài 3: Giải phương trình:
Lời giải:
Giải pt (2) ta có các nghiệm:
Vì các nghiệm của phương trình phải thỏa điều kiện (1) nên ta tìm cách biểu diễn các nghiệm qua sinx.
Bài 4: Giải phương trình: tanx + cotx = 2.
Lời giải:
Biểu diễn các điểm trên vòng tròn lượng giác:
Bài 5: Giải phương trình:
Lời giải:
C. Bài tập tự luyện
Bài 1. Tìm các họ nghiệm của phương trình cos2x – sinx = 0.
Bài 2. Hợp các họ nghiệm sau:
a) ;
b) ;
c) .
Bài 3. Hợp các họ nghiệm sau: .
Bài 4. Hợp nghiệm của hệ sau: .
Bài 5. Hợp các họ nghiệm sau:
a) ;
b) ;
c) .
Xem thêm các dạng bài tập Toán lớp 11 có trong đề thi THPT Quốc gia khác:
- Dạng 5: Phương trình lượng giác đối xứng, phản đối xứng
- Trắc nghiệm phương trình lượng giác đối xứng, phản đối xứng
- Dạng 6: Cách giải các phương trình lượng giác đặc biệt
- Trắc nghiệm giải các phương trình lượng giác đặc biệt
- Dạng 7: Tìm nghiệm của phương trình lượng giác thỏa mãn điều kiện
- Trắc nghiệm tìm nghiệm của phương trình lượng giác thỏa mãn điều kiện
- Trắc nghiệm phương pháp loại nghiệm, hợp nghiệm trong phương trình lượng giác
Tủ sách VIETJACK shopee lớp 10-11 cho học sinh và giáo viên (cả 3 bộ sách):
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
- Giải Tiếng Anh 11 Global Success
- Giải sgk Tiếng Anh 11 Smart World
- Giải sgk Tiếng Anh 11 Friends Global
- Lớp 11 - Kết nối tri thức
- Soạn văn 11 (hay nhất) - KNTT
- Soạn văn 11 (ngắn nhất) - KNTT
- Giải sgk Toán 11 - KNTT
- Giải sgk Vật Lí 11 - KNTT
- Giải sgk Hóa học 11 - KNTT
- Giải sgk Sinh học 11 - KNTT
- Giải sgk Lịch Sử 11 - KNTT
- Giải sgk Địa Lí 11 - KNTT
- Giải sgk Giáo dục KTPL 11 - KNTT
- Giải sgk Tin học 11 - KNTT
- Giải sgk Công nghệ 11 - KNTT
- Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 11 - KNTT
- Giải sgk Giáo dục quốc phòng 11 - KNTT
- Giải sgk Âm nhạc 11 - KNTT
- Lớp 11 - Chân trời sáng tạo
- Soạn văn 11 (hay nhất) - CTST
- Soạn văn 11 (ngắn nhất) - CTST
- Giải sgk Toán 11 - CTST
- Giải sgk Vật Lí 11 - CTST
- Giải sgk Hóa học 11 - CTST
- Giải sgk Sinh học 11 - CTST
- Giải sgk Lịch Sử 11 - CTST
- Giải sgk Địa Lí 11 - CTST
- Giải sgk Giáo dục KTPL 11 - CTST
- Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 11 - CTST
- Giải sgk Âm nhạc 11 - CTST
- Lớp 11 - Cánh diều
- Soạn văn 11 Cánh diều (hay nhất)
- Soạn văn 11 Cánh diều (ngắn nhất)
- Giải sgk Toán 11 - Cánh diều
- Giải sgk Vật Lí 11 - Cánh diều
- Giải sgk Hóa học 11 - Cánh diều
- Giải sgk Sinh học 11 - Cánh diều
- Giải sgk Lịch Sử 11 - Cánh diều
- Giải sgk Địa Lí 11 - Cánh diều
- Giải sgk Giáo dục KTPL 11 - Cánh diều
- Giải sgk Tin học 11 - Cánh diều
- Giải sgk Công nghệ 11 - Cánh diều
- Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 11 - Cánh diều
- Giải sgk Giáo dục quốc phòng 11 - Cánh diều
- Giải sgk Âm nhạc 11 - Cánh diều