Giáo án Toán lớp 5 Bài 83: Vận tốc - Chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG GV

HOẠT ĐỘNG HS

I. Khởi động

– GV cho HS xem hình ảnh của cuộc đua ngựa, để HS xác định con ngựa nào chạy nhanh nhất và con ngựa nào chạy chậm nhất.

→ GV giới thiệu bài.

HS quan sát hình ảnh phần Khởi động.

→ Xác định con ngựa chạy nhanh nhất và con ngựa chạy chậm nhất.

II. Khám phá, Hình thành kiến thức mới

• Giới thiệu vận tốc

Ví dụ: Một ô tô đi được quãng đường dài 163,5 km hết 3 giờ.

– GV yêu cầu HS tìm trung bình mỗi giờ ô tô đi được bao nhiêu ki-lô-mét.

– GV giới thiệu và gọi HS nhắc lại: Ta nói vận tốc trung bình hay nói vắn tắt vận tốc của ô tô là năm mươi bốn phẩy năm ki-lô-mét trên giờ, viết tắt là 54,5 km/giờ hay 54,5 km/h.

– GV lưu ý đơn vị đo vận tốc:

+ Khi quãng đường: km, thời gian: giờ

→Vận tốc: km/giờ hay km/h

→GV đọc vài số đo cho HS viết vào bảng con. Ví dụ: bảy ki-lô-mét trên giờ; …

Hoặc GV viết vài số đo cho HS đọc.

Ví dụ: 0,74 km/giờ; …

+ Khi quãng đường: m, thời gian: giây

→Vận tốc: m/giây hay m/s

→ GV đọc vài số đo cho HS viết vào bảng con. Ví dụ: bốn phẩy ba mét trên giây; … Hoặc GV viết vài số đo cho HS đọc.

Ví dụ: 90 m/giây; …

• Cách tính vận tốc

– GV cho HS quan sát lại ví dụ trên

→ Yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi để rút ra cách tính vận tốc.

– GV nhận xét và kết luận:

+ Muốn tính vận tốc, ta lấy quãng đường chia cho thời gian.

+ Gọi vận tốc là v, độ dài quãng đường là s, thời gian là t, ta có: v = s : t.

– GV đưa ra bài toán: Một người chạy 100 m trong 16 giây. Tính vận tốc chạy của người đó.

– GV nhận xét và kết luận: Vậy vận tốc chạy của người đó là 6,25 m/giây hay 6,25 m/s.

– HS làm phép tính để có kết quả:

163,5 : 3 = 54,5 (km).

– HS lặp lại.

– HS viết vào bảng con:

7 km/giờ (hay 7 km/h)

Không phẩy bảy mươi bốn ki-lô-mét trên giờ.

4,3 m/giây (hay 4,3 m/s)

Chín mươi mét trên giây.

– HS thảo luận nhóm đôi để rút ra cách tính vận tốc.

– HS trả lời.

– HS lặp lại.

– HS làm vào bảng con.

Bài giải 100 : 16 = 6,25

Người đó chạy với vận tốc 6,25 m/giây.

– HS lặp lại.

III. Luyện tập – Thực hành

Thực hành

Bài 1:

– Sửa bài, HS nêu kết quả, GV nhận xét.

a) GV gọi từng HS đọc. Cả lớp nêu nhận xét.

b) GV tổ chức cho HS làm (bảng con) từng bài để kiểm tra mức độ hiểu biết của HS.

Bài 2:

– Khi sửa bài, GV nêu từng câu, HS nói theo mẫu.

Bài 3:

– Sửa bài, HS nêu kết quả, GV khuyến khích HS nói lại theo Bài 2.

– HS thực hiện cá nhân, rồi chia sẻ với bạn.

a) Mỗi HS đọc 1 số → Cả lớp nêu nhận xét. Mười bảy ki-lô-mét trên giờ; sáu mươi phẩy tám ki-lô-mét trên giờ; chín phẩy năm mét trên giây; hai phẩy mười tám mét trên giây.

b) 32 km/giờ; 16 m/giây

– HS đọc yêu cầu.

– HS làm bài cá nhân rồi chia sẻ với bạn.

a) Một người đi xe đạp với vận tốc 18,5 km/giờ có nghĩa là trong 1 giờ, người đó đi được 18,5 km.

b) Một vận động viên bơi với vận tốc 2 m/giây có nghĩa là trong 1 giây, người đó bơi được 2 m.

– HS đọc yêu cầu.

– HS làm bài cá nhân rồi chia sẻ nhóm đôi.

– HS nói lại theo Bài 2.

Ví dụ:

Vận tốc 4,5 km/giờ có nghĩa là trong 1 giờ di chuyển được 4,5 km.

HOẠT ĐỘNG GV

HOẠT ĐỘNG HS

I. Khởi động

– GV có thể cho HS chơi “Đố bạn’ để giúp HS ôn lại cách tính vận tốc.

– HS thực hiện theo yêu cầu.

II. Luyện tập – Thực hành

– GV có thể cho HS chơi “Đố bạn”.

GV cho quãng đường và thời gian, ví dụ: s = 10 km; t = 2 giờ.

...

Lưu ý: Chọn số liệu cho HS dễ nhẩm.

HS tính vận tốc và viết kết quả vào bảng con.

v = 5 km/giờ

III. Vận dụng – Trải nghiệm

Luyện tập

Bài 1:

– Sửa bài, HS nêu kết quả, GV khuyến khích HS giải thích cách làm.

– GV nhận xét và kết luận.

Bài 2:

– Sửa bài, HS nêu kết quả, GV khuyến khích HS giải thích cách làm.

– GV có thể gợi ý:

Vì sao phải đổi 45 phút ra giờ?

Bài 3:

– GV có thể giúp HS tóm tắt bài toán bằng sơ đồ đoạn thẳng để tìm cách giải.

– Khi sửa bài, GV khuyến khích HS giải thích cách làm.

Khám phá

– GV gợi ý để HS chia sẻ những hiểu biết về ba loài vật trong bài.

– HS tìm hiểu bài, nhận biết cái đã cho (s, t) và cái phải tìm (v).

– HS thảo luận nhóm đôi, liên hệ với quy tắc hoặc công thức tính vận tốc.

– HS làm bài cá nhân rồi chia sẻ với bạn.

Bài giải

25 : 10 = 2,5

Vận tốc bay của con ong là 2,5 m/giây (hay 2,5 m/s).

– HS giải thích cách làm.

v = s : t; với s = 25 m và t = 10 giây

25 : 10 = 2,5 (m/giây)

…

– HS đọc yêu cầu, thảo luận nhóm bốn.

Bài giải

8 giờ 30 phút – 7 giờ 45 phút = 45 phút

45 phút = $\frac{3}{4}$ giờ

Chú Tư đi 24 km trong $\frac{3}{4}$ giờ.

24 : $\frac{3}{4}$ = 32

Vận tốc của xe máy là 32 km/giờ.

– HS giải thích cách làm.

Ví dụ:

v = s : t; với s = 24 km → Phải tìm t

→ Do đề bài hỏi vận tốc của xe máy là bao nhiêu ki-lô-mét trên giờ.

– HS đọc yêu cầu, thảo luận nhóm bốn, nhận biết một giờ rưỡi là 1,5 giờ. Các em có thể tóm tắt bài toán bằng sơ đồ đoạn thẳng để tìm cách giải.

Bài giải

80 – 2 = 78

Quãng đường người đó đi ô tô trong 1,5 giờ là 78 km.

78 : 1,5 = 52

Vận tốc của ô tô là 52 km/giờ.

– HS giải thích cách làm.

Ví dụ:

v (xe máy) = s : t (đi xe máy)

t = 1,5 giờ → Phải tìm s.

…

– HS đọc nội dung, nhận biết yêu cầu của bài.

– HS chia sẻ nhóm đôi rồi trình bày trước lớp.

110 km/giờ < 114 km/giờ < 350 km/giờ

Chim cắt lớn có vận tốc lớn nhất

– Các em chia sẻ những hiểu biết về ba loài vật trong bài.