Giáo án Lịch Sử 12 Bài 11: Tổng kết lịch sử thế giới hiện đại từ năm 1945 đến năm 2000

- GV giới thiệu: LSTGHĐ từ 1945-2000, do đã kéo dài thêm về thời gian, có nhiều vấn đề, sự kiện hơn nên có thể chia thành 2 giai đoạn (1945-1991; 1991-2000).

* Hoạt động 1: cá nhân, nhóm

- GV: Hãy kể tên những bài đã học trong phần lịch sử thế giới 1945-2000? Nội dung đề cập đến những vấn đề gì?

- HS dựa vào SGK và phần chuẩn bị bài để trả lời.

- GV nhận xét, chốt ý:

+ Những bài đã học….

+ Các vấn đề….

- GV: Trật tự thế giới mới được hình thành như thế nào? Đặc trưng và tác động của trật tự thế giới mới?

- HS trả lời, GV nhận xét, chốt ý.

- GV chia lớp thành 4 nhóm, nêu yêu cầu cho mỗi nhóm:

Nhóm 1: Tình hình các nước XHCN (1945- 1991 và PTĐTGPDT từ 1945-2000? Nhận xét?

Nhóm 2: Nêu những chuyển biến của hệ thống CNĐQ từ nửa sau TK 20? Nhận xét?

Nhóm 3. Nêu những nét nổi bật trong quan hệ quốc tế từ 1945-2000? Nhận xét?

Nhóm 4: Nêu những nét nổi bật quan hệ quốc tế nửa sau TK 20; CMKH-KT; CN; xu thế toàn cầu hóa.

- HS làm việc theo nhóm, đại diện các nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung.

- GV nhận xét từng nhóm, đánh giá phần thảo luận, dùng bản đồ thế giới để minh họa, chốt ý đồng thời bổ sung để giúp học sinh nhận thức đúng về:

Sau khi HS trình bày xong GV có thể chốt 1 số vấn đề:

+ Vai trò của LX trong thời kỳ chiến tranh lạnh (trụ cột phe XHCN, cường quốc thứ 2TG sau Mỹ, thành trì của hòa bình thế giới)

+ Sự sụp đổ của LX, Đông Âu mới chỉ là sự sụp đổ của 1 mô hình CNXH chưa khoa học…tương lai của loài người vẫn là sự hướng đến CNXH.

+ Thắng lợi của phong trào GPDT đã làm cho bản đồ chính trị của thế giới có những thay đổi to lớn, sâu sắc. Các quốc gia sau khi giành được độc lập ngày càng tích cực tham gia và có vai trò quan trọng trong đời sống chính trị.

+ Mặc dù CNTB hiện nay đang có tiềm lực kinh tế, đời sống con người được nâng cao, văn minh hiện đại nhưng không sao giải quyết được những mâu thuẫn nội tại thuộc về bản chất (bóc lột, bất công, tệ nạn..). CNTB không phải là mô hình vĩnh cửu mà loài người mong đợi.

- Liên hệ trách nhiệm thế hệ trẻ VN đối với sự phát triển KH-KT nước nhà.

I. NHỮNG NỘI DUNG CHỦ YẾU CỦA LỊCH SỬ THẾ GIỚI TỪ SAU NĂM 1945.

1. Trật tự thế giới mới

- Được xác lập đặc trưng nổi bật là chia thành 2 phe TBCN >< XHCN, do 2 siêu cường Xô, Mĩ đứng đầu mỗi phe.

→ Là nhân tố hàng đầu chi phối nền chính trị thế giới và quan hệ quốc tế.

2. CNXH

- Thắng lợi của CMDTDC ở Đông Âu và châu Á CNXH từ phạm vi 1 nước trở thành hệ thống thế giới.

- Trong nhiều thập kỉ hệ thống XHCN chiếm lĩnh nhiều đỉnh cao KHKT thế giới.

3. Cao trào GPDT:

- Dấy lên mạnh mẽ ở Á, Phi, MLT.

- Hệ thống thuộc địa của CNĐQ sụp đổ. Hơn 100 quốc gia độc lập trẻ tuổi ra đời -> đóng v.trò quang trọng trong sự P.triển KT,CT của TG…

4. Nửa sau TK XX, hệ thống ĐQCN có những chuyển biến quan trọng:

- Mỹ vươn lên trở thành 1 nước TBCN mạnh nhất, ráo riết thực hiện chiến lược toàn cầu nhằm thống trị thế giới.

- Nhờ sự có những điều chỉnh kịp thời, nền kinh tế các nước tư bản có sự tăng trưởng liên tục đưa đến những biến đổi về chất trong cơ cấu cũng như xu hướng P. triển.

- Xu hướng liên kết kinh tế khu vực của các nước TBCN phát triển tiêu biểu là Liên minh châu Âu (EU)

- Mỹ, EU và Nhật trở thành 3 trung tâm KT-TC lớn của thế giới.

5. Nửa sau TK XX, quan hệ quốc tế được mở rộng và đa dạng hơn bao giờ hết

- Sự đối đầu giữa 2 phe trong tình trạng chiến tranh lạnh kéo dài (1947-1989)

- Tuy nhiên, phần lớn các q.gia trên TG vẫn tồn tại hòa bình vừa đấu tranh hợp tác.

- Chiến tranh lạnh chấm dứt: TG chuyển dần sang xu thế đối thoại hợp tác phát triển.

6. Từ những năm 40 TK XX Cuộc cách mạng KH-KT, từ đầu những năm 70 được gọi là CMKH-CN; xu thế toàn cầu hóa.

- Khởi đầu ở Mỹ và lan nhanh khắp thế giới.

- Đạt nhiều thành tựu, những hệ quả vô cùng to lớn

- Đặt ra nhiều vấn đề mới cho các quốc gia: nhân lực, bảo vệ môi trường, công bằng xã hội…

* Hoạt động 2: cả lớp

- GV: Sau khi trật tự 2 cực Ianta sụp đổ, 1 trật tự thế giới mới đang dần dần hình thành. Theo em trật tự đó sẽ diễn ra như thế nào?

- HS trả lời.

- GV: Điểm nổi bật của quan hệ quốc tế giai đoạn này là gì?

Gợi mở:

+ Xu hướng chung mà các quốc gia trên thế giới lựa chọn là gì?

+ Quan hệ giữa các nước lớn ra sao?

+ Ngược lại với xu thế chung của nhân loại là hòa bình ổn định, hợp tác phát triển là những hiện tượng gì? Biểu hiện ở những khu vực nào?

+ Dưới tác động của CMKHKT, xu thế toàn cầu hóa đã đặt ra cho mỗi dân tộc và toàn thể loài người những vấn đề gì?

- HS theo gợi ý của GV để trả lời, GV tổng kết và liên hệ VN (đường lối đổi mới 12/1986).

II. XU THẾ PHÁT TRIỂN CỦA THẾ GIỚI SAU CHIẾN TRANH LẠNH.

- Từ 1991, trật tự 2 cực Ianta sụp đổ, 1 trật tự thế giới mới (đa cực) đang dần dần hình thành với sự xuất hiện nhiều hiện tượng và xu thế mới.

+ Các quốc gia. điều chỉnh chiến lược phát triển, lấy kinh tế làm trọng điểm

+ Các nước lớn điều chỉnh quan hệ theo hướng đối thoại, thỏa hiệp, tránh xung đột trực tiếp.

+ Ở nhiều nơi, nội chiến, xung đột, khủng bố vẫn diễn ra gây nhiều tai hại, báo hiệu nguy cơ mới với thế giới.

+ Xu thế toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ có ảnh hưởng to lớn đến nhiều quốc gia, dân tộc, đứng trước những thời cơ và thách thức to lớn.