Axit - bazơ - chất lưỡng tính theo Areniut và Bronsted; Hằng số phân li axit yếu (K_a) và bazơ yếu (K_b)

---

---

Chuyên đề Sự điện li

Axit - bazơ - chất lưỡng tính theo Areniut và Bronsted; Hằng số phân li axit yếu (K_a) và bazơ yếu (K_b)

I. Phương pháp giải

- Nắm chắc định nghĩa về axit, bazo, muối, lưỡng tính.

Thuyết Arêniut (thuyết điện li)	Thuyết Bronstêt (thuyết proton)
Axit là chất khi tan trong nước phân li ra H+ HCl → H+ + Cl-	Axit là chất nhường proton H+. HCl + H2O → H3O+ + Cl+
Bazơ là chất khi tan trong nước phân li ra OH- NaOH → OH- + Na+	Bazơ là chất nhận proton H+ NH3 + H2O ⇌ NHH4+ + OH-
Hiđroxit lưỡng tính khi tan trong nước vừa có thể phân li như axit, vừa có thể phân li theo bazơ	Chất lưỡng tính vừa có thể nhường proton, vừa có thể nhận proton .

II. Ví dụ

Bài 1: Theo thuyết axit-bazơ của Bronsted, các chất sau giữ vai trò là axit – bazơ - lưỡng tính - trung tính: HSO₄^-, H₂PO₄^-, PO₄^3-, NH₃, S^2-, Na⁺ , Al³⁺, Cl^- , CO₃^2- , NH₄⁺, HS^-.

Trả lời

- Axit: NH₄⁺, HSO₄⁺, Al³⁺

NH₄⁺ + H₂O ⇌ NH₃ + H₃O⁺

HSO₄^- + H₂O ⇌ SO₄^2- + H₃O⁺

Al³⁺ + H₂O ⇌ [Al(OH)]²⁺ + H⁺

- Bazơ: PO₄^3-, NH₃, S^2-, CO₃^2-

PO₄^2- + H₂O ⇌ HPO₄^- + OH^-

NH₃ + H₂O ⇌ NH₄⁺ + OH^-

S^2- + H₂O ⇌ HS^- + OH^-

CO₃^2- + H₂O ⇌ HCO₃^- + OH^-

- Lưỡng tính: H₂PO₄^-, HS^-

H₂PO₄^- + H₂O ⇌ H₃PO₄ + OH^-

H₂PO₄^- + H₂O ⇌ HPO₄^2- + H₃O⁺

HS^- + H₂O ⇌ H₂S + OH^-

HS^- + H₂O ⇌ S^2- + H₃O⁺

- Trung tính: Na⁺, Cl^-

Bài 2: Từ quan điểm axit-bazơ của Bronsted, hãy cho biết tính axit, bazơ, trung tính hay lưỡng tính của các dung dịch sau: NaCl, Na₂S, NaHCO₃, Cu(NO₃)². NH₄Cl, CH₃COOK, Ba(NO₃)², Na₂CO₃.

Trả lời

- Dung dịch có tính axit: Cu(NO₃)², NH₄Cl.

+ Cu(NO₃)² → Cu²⁺ + 2NO₃^-

Cu²⁺ + H₂O ⇌ [Cu(OH)]⁺ + H⁺

+ NH₄Cl → NH₄⁺ + Cl^-

NH₄⁺ + H₂O ⇌ NH₃ + H₃O⁺

- Dung dịch có tính bazơ: Na₂S, CH₃COOK.

+ Na₂S → 2Na⁺ + S^2-

S^2- + H₂O ⇌ HS^- + OH^-

+ CH₃COOK → CH₃COO^- + K⁺

CH₃COO^- + H₂O ⇌ CH₃COOH + OH^-

- Dung dịch có tính lưỡng tính: NaHCO₃.

+ NaHCO₃ → Na⁺ + HCO₃^-

HCO₃^- + H₂O ⇌ H₂CO₃ + OH^-

HCO₃^- + H₂O ⇌ CO₃^2- + H₃O⁺

- Dung dịch trung tính: NaCl, Ba(NO₃)²

NaCl → Na⁺ + Cl^-

Ba(NO₃)² → Ba²⁺ + 2NO₃^-

III. Bài tập tự luyện

Câu 1: Trong dung dịch nước, cation kim loại mạnh, gốc acid mạnh không bị thuỷ phân, còn cation kim loại trung bình và yếu bị thuỷ phân tạo môi trường acid, gốc acid yếu bị thuỷ phân tạo môi trường base. Dung dịch muối nào sau đây có pH > 7?

A. KNO_3.

B. K₂SO_4.

C. Na₂CO_3.

D. NaCl.

Câu 2: Theo thuyết Arrhenius thì chất nào sau đây là acid?

A. HCOONa.        

B. NaCl.      

C. LiOH.    

D. HCl.

Câu 3: Theo Arrhenius, hydroxide nào sau đây có tính lưỡng tính?

A. Zn(OH)₂                          

B. Pb(OH)₂.                 

C. Al(OH)₃.                 

D. Tất cả.

Câu 4: Nhóm các muối nào sau đây đều có phản ứng thủy phân?

A. Na₂CO₃; NaCl; NaNO₃.                               

B. CuCl₂; CH₃COONa; KNO₃.

C. Na₂SO₄; KNO₃; AlCl₃.                                 

D. CuCl₂; CH₃COONa; NH₄Cl.

Câu 5: Trong các dung dịch sau: Na₂CO₃; KCl; CH₃COONa; NH₄Cl; NaHSO₄; C₆H₅ONa. Số dung dịch có pH > 7 là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 6: Chỉ dùng quỳ tím, có thể nhận biết ba dung dịch riêng biệt nào sau đây?

A. HCl; NaNO₃; Ba(OH)₂.

B. H₂SO₄; HCl; KOH.

C. H₂SO₄; NaOH; KOH.   

D. Ba(OH)₂; NaCl; H₂SO₄.

Câu 7: Dung dịch có pH = 7 là

A. NH₄Cl.          

B. CH₃COONa.

C. C₆H₅ONa.          

D. KClO₃.

Câu 8: Khi hòa tan trong nước, chất làm cho quỳ tím chuyển màu xanh là

A. NaCl.          

B. NH₄Cl.

C. Na₂CO₃.          

D. FeCl₃.

Câu 9: Các dung dịch có khả năng đổi màu quỳ tím sang đỏ (hồng) là

A. CH₃COOH; HCl và BaCl₂.

B. NaOH; Na₂CO₃ và Na₂SO₃.

C. H₂SO₄; NaHCO₃ và AlCl₃.

D. NaHSO₄; HCl và AlCl₃.

Câu 10: Cho các dung dịch muối Na₂CO₃ (1); NaNO₃ (2); NaNO₂ (3); NaCl (4); Na₂SO₄ (5); CH₃COONa (6); NH₄HSO₄ (7); Na₂S (8). Những dung dịch muối làm quỳ hoá xanh là

A. (1); (2); (3); (4).          

B. (1); (3); (5); (6).

C. (1); (3); (6); (8).          

D. (2); (5); (6); (7).

Xem thêm Chuyên đề Hóa học 11 hay khác:

• Sự điện li. Phân loại các chất điện li
• Axit, bazo, muối. pH của dung dịch
• Phản ứng trao đổi của ion
• Chất điện li - Phương trình điện li – Nồng độ các ion trong dung dịch
• Bài tập trắc nghiệm Chất điện li - Phương trình điện li – Nồng độ các ion trong dung dịch
• Axit - bazơ - chất lưỡng tính theo Areniut và Bronsted; Hằng số phân li axit yếu (K_a) và bazơ yếu (K_b)
• Bài tập trắc nghiệm Axit - bazơ - chất lưỡng tính theo Areniut và Bronsted; Hằng số phân li axit yếu (K_a) và bazơ yếu (K_b)
• Tính pH của dung dịch axit – bazơ mạnh
• Bài tập trắc nghiệm Tính pH của dung dịch axit – bazơ mạnh
• Tính pH của dung dịch axit – bazơ yếu
• Bài tập trắc nghiệm Tính pH của dung dịch axit – bazơ yếu
• Bài toán về pha loãng, pha trộn dung dịch các chất điện li để đạt được pH định trước
• Bài tập trắc nghiệm Bài toán về pha loãng, pha trộn dung dịch các chất điện li để đạt được pH định trước
• Sử dụng định luật bảo toàn điện tích
• Bài tập trắc nghiệm Sử dụng định luật bảo toàn điện tích
• Phương trình ion rút gọn và các bài toán liên quan
• Bài tập trắc nghiệm Phương trình ion rút gọn và các bài toán liên quan
• Phản ứng thủy phân của muối
• Bài tập trắc nghiệm Phản ứng thủy phân của muối

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 11 hay khác:

• Giải Chuyên đề học tập Hóa 11 Kết nối tri thức
• Giải Chuyên đề học tập Hóa 11 Chân trời sáng tạo
• Giải Chuyên đề học tập Hóa 11 Cánh diều
• Giải lớp 11 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 11 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 11 Cánh diều (các môn học)

---

---

---