C6H5OH + NaOH → C6H5ONa + H2O | Phenol + NaOH | C6H5OH ra C6H5ONa

Phản ứng Phenol C₆H₅OH + NaOH tạo ra Natri Phenolat C₆H₅ONa thuộc loại phản ứng thế nguyên tử H của nhóm OH đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về Phenol có lời giải, mời các bạn đón xem:

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

1. Phương trình phản ứng C₆H₅OH tác dụng với NaOH

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

Phản ứng này thuộc loại phản ứng thế nguyên tử H của nhóm OH

2. Hiện tượng của phản ứng C₆H₅OH tác dụng với NaOH

- Phenol hầu như không tan trong nước lạnh nhưng tan trong dung dịch NaOH.

3. Cách tiến hành phản ứng C₆H₅OH tác dụng với NaOH

- Nhỏ 2ml NaOH đặc vào ống nghiệm chứa 1 ít phenol.

4. Cách viết phương trình của phản ứng C₆H₅OH tác dụng với NaOH

Bước 1: Viết sơ đồ phản ứng:

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

Bước 2: Đếm số nguyên tử mỗi nguyên tố trong 2 vế của phương trình hóa học.

Bước 3: Đặt hệ số sao cho số nguyên tử của mỗi nguyên tố ở 2 vế bằng nhau.

Bước 4: Hoàn thành phương trình hóa học:

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

5. Mở rộng về tính chất hoá học của phenol

Phenol có phản ứng thế nguyên tử H của nhóm – OH và có tính chất của vòng benzene.

a. Phản ứng thế nguyên tử hiđro của nhóm OH

- Tác dụng với kim loại kiềm:

2C₆H₅OH + 2Na → 2C₆H₅ONa _{(Natri phenolat)} + H₂↑

- Tác dụng với bazơ:

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

⇒ Phenol có tính axit, tính axit của phenol rất yếu; dung dịch phenol không làm đổi màu quỳ tím.

Nhận xét: Vòng benzene đã làm tăng khả năng phản ứng của nguyên tử H thuộc nhóm -OH trong phân tử phenol so với ancol.

b. Phản ứng thế nguyên tử hiđro của vòng benzene

- Phản ứng với dung dịch brom:

- Phản ứng với dung dịch HNO₃

⇒ Nguyên tử H của vòng benzene trong phân tử phenol dễ bị thay thế hơn nguyên tử H của vòng benzene trong các phân tử hydrocarbon thơm. Đó là ảnh hưởng của nhóm -OH tới vòng benzene.

6. Bài tập vận dụng liên quan

Bài 1: Cho hỗn hợp gồm 0,2 mol phenol và 0,3 mol etylen glycol tác dụng với lượng dư kali thu được V lít H₂ ở đktc.Giá trị của V là?

A. 8,96                                   

B. 11,2                                    

C. 5,6                            

D. 7,84

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

2C₆H₅OH + 2K → 2C₆H₅OK + H₂                 

0,2               →                          0,1  mol

C₂H₄(OH)₂ + 2K → C₂H₄(OK)₂ +  H₂

0,3               →                                0,3           mol

V = (0,1 + 0,3).22,4 = 8,96 lít.

Bài 2: Nhận xét nào sau đây đúng?

A. Phenol có tính axit mạnh hơn ethanol                           

B. Phenol có tính axit yếu hơn ethanol

C. Phenol dễ tan trong nước hơn trong dung dịch NaOH 

D. Phenol không có tính axit.

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Loại C vì: Phenol ít tan trong nước

Loại D vì: Do ảnh hưởng của vòng benzene đến OH dẫn tới phenol có tính axit.

Loại B vì: Vòng benzene hút e của nhóm OH làm mật độ điện tích trên OH giảm, liên kết O-H phân cực mạnh hơn. Nguyên tử H của nhóm OH linh động hơn so với ancol nên phenol có tính axit mạnh hơn ethanol

Bài 3: Cho 15,4 gam hỗn hợp o-crezol và ethanol tác dụng với Na dư thu được m gam muối và 2,24 lít khí H₂. Giá trị của m là

A. 19,8                                                                                      

B. 18,9                                                                                      

C. 17,5                                                                                      

D. 15,7

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Đặt công thức tổng quát của hỗn hợp là ROH.

ROH  + Na → RONa  + 0,5 H₂

            0,2                          0,1          mol

Áp dụng định luật BTKL ta có: m_ROH + m_Na   =  m_muối  +  $m_{H_2}$

↔  15,4   + 0,2.23  = m   +  0,1. 2

→  m = 19,8 gam

Bài 4: Có bao nhiêu hợp chất thơm X có công thức phân tử là C₇H₈O₂ tác dụng NaOH theo tỉ lệ 1:2. Số công thức cấu tạo X là

A.6                                                                                           

B.8                                                                                            

C.4                                                                                           

D.5

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

X là của phenol, có 2 nhóm OH liên kết trực tiếp với vòng benzene

Vậy có tất cả 6 công thức thỏa mãn  

Bài 5: Để phân biệt dung dịch phenol và ancol benzylic ta có thể dùng thuốc thử nào trong các thuốc thử sau: Na (1), NaOH (2), dung dịch nước Br₂ (3).

A. Chỉ có (1)                                                                             

B. (2) và (3)                                                                               

C.  Chỉ có (2)                                                                             

D. Chỉ có (3)

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

- Dung dịch phenol tác dụng với NaOH và dung dịch nước Br₂  còn ancol benzylic thì không.

- Tuy nhiên phản ứng giữa dung dịch phenol và dung dịch NaOH không quan sát rõ được hiện tượng  phản ứng. Còn phản ứng giữa dung dịch phenol và dung dịch brom dễ dàng quan sát được hiện tượng hóa học xảy ra.

Bài 6: 0,54 gam 1 đồng đẳng của phenol phản ứng vừa đủ với 10ml NaOH 0,5M. Công thức phân tử của chất ban đầu là :

A.C₇H₈O             

B.C₇H₈O₂                     

C.C₈H₁₀O                      

D.C₈H₁₀O₂

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

n_Na = 0,5.0,01=0,005 (mol)

Gọi đồng đẳng của phenol có công thức là ROH

ROH  + NaOH → RONa  +  H₂O

 0,005    0,005

M_ROH = $\frac{\mathrm{0,54}}{\mathrm{0,005}}=108$ = R+ 17  →   R = 91  

Vậy hợp chất có công thức: C₇H₈O.

Bài 7: C₆H₅Cl $\stackrel{NaOH}{\to }X\stackrel{+(C{O}_2+H_{2}O)}{\to }Y\stackrel{{\text{dd Br}}_2}{\to }Z$. Tên gọi của hợp chất Z là:

A.1,3,5-tribromphenol

B.2,4,6-tribromphenol   

C.3,5-dibromphenol

D. phenolbromua

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

C₆H₅Cl+2NaOH $\stackrel{t^o,p}{\to }$ C₆H₅ONa (X)  + NaCl + H₂O

C₆H₅ONa + CO₂ + H₂O → C₆H₅OH (Y) + NaHCO₃                 

Bài 8: Cho m gam hỗn hợp X gồm phenol và ethylic alcohol tác dụng với Na dư thu được 25,2 hỗn hợp muối. Cho m/10 gam lượng hỗn hợp X phản ứng vừa đủ với 10ml dung dịch NaOH 1M. Số mol của rượu và phenol là:

A. 0,1 và 0,1                           

B. 0,2 và 0,2                  

C. 0,2 và 0,1                            

D. 0,18 và 0,06

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

C₆H₅OH + Na → C₆H₅ONa   + 0,5 H₂

x                                         x            mol

C₂H₅OH + Na → C₂H₅ONa   + 0,5 H₂

y                                           y          mol

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa   +  H₂O

0,01                0,01                  mol

Ta có hệ phương trình:

$\left\{\begin{array}{l}116x+68y=\mathrm{25,2}\\ x=\mathrm{0,01.10}\end{array}\right.\iff \left\{\begin{array}{l}x=\mathrm{0,1}\\ y=\mathrm{0,2}\end{array}\right.$

Bài 9: X là hỗn hợp gồm C₆H₅OH (phenol) và ancol đơn chức A. Cho 25,4 gam X tác dụng với Na dư thu được 6,72 lít H₂ (đktc). Công thức phân tử của A là?

A. C₂H₅OH                   

B. C₃H₇OH                    

C. C₄H₉OH                   

D. CH₃OH

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Gọi CTPT chung của phenol và ancol A là $\overline{R}$OH

$n_{H_2}=\frac{\mathrm{6,72}}{\mathrm{22,4}}=\mathrm{0,3}mol$

$\overline{R}$OH + Na → $\overline{R}$ONa   + 0,5 H₂

0,6                                  0,3      mol

$M_{\overline{R}OH}=\overline{R}+17=\frac{\mathrm{25,4}}{\mathrm{0,6}}=\mathrm{42,33}\Rightarrow \overline{R}=\mathrm{25,333}$

Vậy ancol A là CH₃OH (do – CH₃ (15 < 25,33)).

Bài 10:  Một hỗn hợp phenol và rượu thơm X đơn chức. Lấy 20,2 gam hỗn hợp này tác dụng với Na dư thu được 2,24 lít khí H₂ ở đktc. Mặt khác, cũng 20,2 gam hỗn hợp này phản ứng vừa đủ với 50 ml dung dịch NaOH 2M. Công thức phân tử của X là

A. C₇H₈O                                      

B.C₄H₈O                                       

C.C₆H₆O                                       

D.C₆H₆O₂

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Gọi công thức phân tử của X là ROH

Chỉ có phenol tác dụng với NaOH

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa   +  H₂O

    0,1             0,1                                        mol

$\Rightarrow m_{C_6{H}_{5}OH}=\mathrm{0,1.94}=\mathrm{9,4}g\Rightarrow m_X=\mathrm{20,2}-\mathrm{9,4}=\mathrm{10,8}gam$

Có n_X = n_NaOH → M_X =  R  + 17 =108. X là rượu thơm.

Công thức phân tử của X là C₇H₈O.

Bài 11: Hợp chất X chứa 3 nguyên tố C, H, O có tỉ lệ khối lượng là 21:2:4 . Công thức đơn giản nhất trùng với công thức phân tử của X. Biết X tác dụng với cả Na và NaOH. X có bao nhiêu công thức cấu tạo thỏa mãn?

A.2            

B.3                                                      

C.4                                

D.5

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Tỉ lệ khối lượng của C, H, O là 21:2:4

Tỉ lệ số mol của C,H,O là

$\frac{21}{12}:\frac{2}{1}:\frac{4}{16}=\mathrm{1,75}:2:\mathrm{0,25}=7:8:1$

Công thức đơn giản nhất trùng với công thức phân tử của X nên CTPT của X là C₇H₈O

X tác dụng với cả Na và NaOH nên X có nhóm OH gắn trực tiếp vào vòng benzene.

Các công thức cấu tạo của X là

Bài 12: A là hợp chất hữu cơ C_xH_yO_z được 0,1 mol A cho toàn bộ sản phẩm vào nước vôi thu được 30 gam kết tủa. Đun nóng dụng dịch thu được tiếp 20 gam kết tủa. A vừa tác dụng với Na và NaOH. Biết 1 mol A tác dụng hết với Na thu được 0,5 mol khí H₂. Cho A tác dụng với dung dịch Brom theo tỉ lệ 1:3 .Tên gọi cả A là

A. p-crezol                    

B. o-crezol                     

C. m-crezol                   

D. cả A,B,C

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

CO₂ + Ca(OH)₂ →  CaCO₃ ↓  + H₂O

0,3             ←          0,3                    mol

2CO₂ + Ca(OH)₂ →  Ca(HCO₃)₂

0,4                ←           0,2                 mol

Ca(HCO₃)₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ CaCO₃↓  + CO₂ +   H₂O

0,2                ←             0,2              mol

C_xH_yO_z $\stackrel{+O_2}{\to }$xCO₂

0,1              → 0,1x       mol

$n_{C{O}_2}=\mathrm{0,1}x=\mathrm{0,7}mol\Rightarrow x=7$

1 mol A tác dụng với Na thu được 0,5 mol khí H₂  → A có 1 nhóm OH

A vừa tác dụng với Na và NaOH  → A là đồng đẳng của phenol

C₇H₈O

Do A phản ứng với Br₂ theo tỉ lệ mol 1:3 nên A chỉ có m-crezol (chất thứ 2).

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• 2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O
• NaOH + CO₂ → NaHCO₃
• 2NaOH + SO₂ → Na₂SO₃ + H₂O
• NaOH + SO₂ → NaHSO₃
• NaOH + HCl → NaCl + H₂O
• NaOH + HNO₃ → NaNO₃ + H₂O
• 2NaOH + H₂SO₄ → Na₂SO₄+ 2H₂O
• 2NaOH + CuSO₄ → Na₂SO₄+ Cu(OH)₂ ↓
• 2NaOH + FeSO₄ → Na₂SO₄ + Fe(OH)₂ ↓
• 3NaOH + FeCl₃ → 3NaCl+ Fe(OH)₃ ↓
• 2NaOH + Mg(NO₃)₂ → 2NaNO₃ + Mg(OH)₂ ↓
• NaOH + Al(OH)₃ → NaAlO₂+ 2H₂O
• NaOH + Cr(OH)₃ → NaCrO₂+ 2H₂O
• 2NaOH + Zn(OH)₂ ↓ → Na₂ZnO_{2 (dd)}+ 2H₂O
• NaOH + NaHCO₃ → Na₂CO₃ + H₂O
• NaOH + NaHSO₃ → Na₂SO₃ + H₂O
• 2NaOH + Ba(HSO₃)₂ → Na₂SO₃ + BaSO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Ba(HCO₃)₂ → Na₂CO₃ + BaCO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Ca(HCO₃)₂ → Na₂CO₃ + CaCO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Ca(HSO₃)₂ → Na₂SO₃ + CaSO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Cl₂ → NaCl + NaClO + H₂O
• 6NaOH + 3Cl₂ -^90oC→ 5NaCl + NaClO₃ + 3H₂O
• 2NaOH + Al₂O₃ → 2NaAlO₂ + H₂O
• 2NaOH + ZnO → Na₂ZnO₂ + H₂O
• 2NaOH + H₂S → Na₂S + 2H₂O
• NaOH + H₂S → NaHS + H₂O
• NaOH + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O
• NaOH + NH₄Cl -^to→ NaCl+ NH₃ ↑ + H₂O
• NaOH + NH₄NO₃ -^to→ NaNO₃+ NH₃ ↑ + H₂O
• 2NaOH + (NH₄)₂SO₄ -^to→ Na₂SO₄+ 2NH₃ ↑ + 2H₂O
• CH₃COOCH₃ + NaOH -^H₂O,to→ CH₃COONa + CH₃OH
• CH₃COOC₂H₅ + NaOH -^H₂O,to→ CH₃COONa + C₂H₅OH
• C₂H₅Cl + NaOH -^to→ NaCl + C₂H₅OH
• C₂H₅Br + NaOH -^to→ NaBr + C₂H₅OH
• C₂H₅Br + NaOH -^toC₂H₅OH→ NaBr + C₂H₄ ↑ + H₂O
• C₂H₅Cl + NaOH -^toC₂H₅OH→ NaCl + C₂H₄ ↑ + H₂O
• 2Al + 2NaOH + 2H₂O → 2NaAlO₂ + 3H₂ ↑
• Zn + 2NaOH -^to→ Na₂ZnO₂ + H₂ ↑
• NaOH + NaHS → Na₂S + H₂O
• 2NaOH + 2KHS → K₂S + Na₂S + 2H₂O
• 2NaOH + 2KHSO₃ → K₂SO₃ + Na₂SO₃ + 2H₂O
• 2NaOH + 2KHCO₃ → K₂CO₃ + Na₂CO₃ + 2H₂O
• CH₃COONa + NaOH -^CaO,to→ CH₄ ↑ + Na₂CO₃
• H₂N-CH₂-COOH + NaOH → H₂N-CH₂-COONa + H₂O
• AlCl₃ + 3NaOH → Al(OH)₃ ↓ + 3NaCl
• ZnCl₂ + 2NaOH → Zn(OH)₂ ↓ + 2NaCl
• Si + 2NaOH + H₂O → Na₂SiO₃ + 2H₂ ↑
• SiO₂ + 2NaOH -^to→ Na₂SiO₃ + H₂O

---