Công thức tính độ bất bão hòa hợp chất hữu cơ (hay, chi tiết)

Bài viết Công thức tính độ bất bão hòa hợp chất hữu cơ hay nhất, chi tiết với bài tập minh họa có lời giải sẽ giúp học sinh nắm vững Công thức tính độ bất bão hòa hợp chất hữu cơ từ đó biết cách làm bài tập về tính độ bất bão hòa hợp chất hữu cơ.

Công thức tính độ bất bão hòa hợp chất hữu cơ (hay, chi tiết)

Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon (trừ CO, CO₂, muối carbonate, xianua, cacbua,…). Việc biết chất đó có bao liên kết pi và vòng sẽ giúp chúng ta giải bài toán hữu cơ một cách nhanh chóng. Để biết chất có tổng bao nhiêu liên kết pi và vòng, người ta sẽ tính độ bất bão hòa của chất đó. Các em hãy tham khảo bài viết dưới đây để biết cách xác định độ bất bão hòa của chất hữu cơ.

1.Công thức tính độ bất bão hòa hợp chất hữu cơ

 Xét hợp chất có công thức: C_xH_yO_zN_tX_r ( X là halogen)

Độ bất bão hòa =  

2. Bạn nên biết

- Công thức tính độ bất bão hòa chỉ áp dụng cho hợp chất cộng hóa trị.

- Các nguyên tố hóa trị II như oxi, lưu huỳnh không ảnh hưởng tới độ bất bão hòa.

- Một số dạng/công thức thường gặp:

+ C_nH_2n+2 (chỉ chứa nối đơn, mạch hở)

+ C_nH_2n (có 1 nối đôi, mạch hở hoặc vòng no)

+ C_nH_2n-2 (có 1 nối ba, mạch hở hoặc 2 nối đôi, mạch hở hoặc 1 nối đôi 1 vòng …)

+ C_nH_2n-6  (chứa vòng benzene …)

+ C_xH_yO (dạng R-OH; R-O -R’, R-CHO, R-CO-R’)

+ C_xH_yO₂ (dạng R-COOH, R-COO -R’, HO-R-CHO…)

+ C_xH_yN (dạng R-NH₂; R₁-NH-R₂,...)

3. Bài tập minh họa

Câu 1: Công thức C_xH_yO_zN_t có độ bất bão hòa là

A. (2x – y + t + 2)/2

B. (2x – y + t + 2)

C. (2x – y – t + 2)/2

D. (2x – y + z + t + 2)/2

Hướng dẫn

 

Đáp án A

Câu 2: Vitamin A công thức phân tử C₂₀H₃₀O, có chứa 1 vòng 6 cạnh và không có chứa liên kết ba. Số liên kết đôi trong phân tử vitamin A là:

A. 7. 

B. 6. 

C. 5. 

D. 4.

Hướng dẫn 

Độ bất bão hòa là:  

Mà  k = v + π ;  v=1 =>  π=5

Do hợp chất không chứa liên kết ba nên số liên kết đôi trong phân tử vitamin A là 5.

Đáp án C

Câu 3: Chất nào sau đây có số liên kết π nhiều nhất (mạch hở)?

A. C₃H₉N.                          

B. C₂H₅N.                          

C. C₄H₈O₃.                         

D. C₃H₄O₄.

Hướng dẫn

Do các chất đều mạch hở ⇒  k = π + v = π.

A. π = k = (2 × 3 + 2 + 1 - 9) ÷ 2 = 0.

B. π = k = (2 × 2 + 2 + 1 - 5) ÷ 2 = 1.

C. π = k = (2 × 4 + 2 - 8) ÷ 2 = 1.

D. π = k = (2 × 3 + 2 - 4) ÷ 2 = 2.

⇒ C₃H₄O₄ chứa nhiều liên kết π nhất 

⇒ Chọn D.

Xem thêm các Công thức Hóa học lớp 11 quan trọng hay khác:

• Công thức tính % khối lượng các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ

• Xác định công thức phân tử hợp chất hữu cơ

• Công thức xác định số nguyên tử trong hợp chất hữu cơ

• Công thức tính độ điện li

• Công thức xác định hằng số điện li

---