Hydrocarbon (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

HOT Ra mắt Sách tổng ôn 12 (2k8) toán, văn, anh.... (từ 80k/1 cuốn)

Chuyên đề Hydrocarbon có trong bộ Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Hóa học năm 2025 đầy đủ lý thuyết và bài tập đa dạng có lời giải giúp học sinh có thêm tài liệu ôn tập cho bài thi tốt nghiệp THPT môn Hóa học.

Hydrocarbon (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Hóa 2025 Xem thử Đề thi thử Tốt nghiệp Hóa 2025 Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Hóa Xem thử 1000 câu trắc nghiệm Hóa

Chỉ từ 350k mua trọn bộ Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Hóa học năm 2025 theo cấu trúc mới bản word có lời giải chi tiết:

B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

Quảng cáo

I. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM

1. Alkane

- Alkane là các hydrocarbon no mạch hở chỉ chứa liên kết đơn (liên kết σ) C – H và C – C trong phân tử.

- Công thức tổng quát của alkane là: $C_{n} H_{2 n + 2} (n \geq 1)$ .

Danh pháp

Alkane không phân nhánh

Alkane mạch nhánh

* Danh pháp thay thế

Phần nền + ane

Ví dụ:

CH₄: methane

C₂H₆: ethane

* Tên gốc alkyl

Phần nền + yl

Ví dụ: methyl ( $C H_{3} -$ ), ethyl ( $C_{2} H_{5} -$ ), …

* Tên danh pháp thay thế

Số chỉ vị trí mạch nhánh-tên nhánh + tên alkane mạch chính.

Hydrocarbon (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

Quảng cáo

- Trong điều kiện thường, alkane từ C1 đến C4 và neopentane ở trạng thái khí, từ C5 đến C17 (trừ neopentane) là chất lỏng không màu, từ C18 trở lên là chất rắn.

- Các phản ứng của alkane:

+ Phản ứng thế: $C_{n} H_{2 n + 2} \overset{+ X_{2}}{\to} C_{n} H_{2 n + 1} X \overset{+ X_{2}}{\to} C_{n} H_{2 n} X_{2} \overset{+ X_{2}}{\to} ...$

+ Cracking alkane mạch dài thu được hỗn hợp alkane mạch ngắn hơn để chế biến thành xăng và alkene từ C2 đến C4 làm nguyên liệu cho tổng hợp hữu cơ.

+ Reforming alkane mạch không phân nhánh thu được alkane mạch nhánh để sản xuất xăng có chỉ số octane cao và các arene làm nguyên liệu cho tổng hợp hữu cơ.

+ Phản ứng oxi hoá:

Hydrocarbon (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

- Trong công nghiệp, nguyên liệu sản xuất alkane lấy từ khí thiên nhiên và dầu mỏ.

- Ứng dụng: nhiên liệu (LPG, LNG, xăng, diesel, nhiên liệu phản lực); nguyên liệu cho công nghiệp hoá chất, dược phẩm, mĩ phẩm, phân bón, ...

2. Hydrocarbon không no

- Khái niệm: Hydrocarbon không no là những hydrocarbon trong phân tử có chứa liên kết đôi, liên kết ba (gọi chung là liên kết bội) hoặc đồng thời cả liên kết đôi và liên kết ba.

Quảng cáo

Alkene

Alkyne

- Alkene là các hydrocarbon không no, mạch hở, chứa một liên kết đôi C = C trong phân tử.

- Công thức tổng quát: $C_{n} H_{2 n - 2} (n \geq 2)$

- Alkyne là các hydrocarbon không no, mạch hở, chứa một liên kết ba C≡C trong phân tử.

- Công thức tổng quát: $C_{n} H_{2 n - 2} (n \geq 2)$

Đồng phân

- Alkene và alkyne có 2 loại đồng phân là đông phân cấu tạo (đồng phân vị trí liên kết bội) và đồng phân mạch carbon.

- Ngoài ra, alkene còn có đồng phân hình học nếu mỗi nguyên tử carbon của liên kết đôi liên kết với 2 nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử khác nhau.

Danh pháp

Danh pháp thay thế của alkene và alkyne:

Phần nền-vị trí liên kết bội + ene (đối với alkene) hoặc yne (đối với alkyne)

Ví dụ:

$C H_{2} = C H_{2}$ : ethene (tên thông thường là ethylene)

$C H_{2} = C H - C H_{3}$ : propene (tên thông thường là propylene)

$C H \equiv C H$ : ethyne (tên thông thường là acetylene)

Tính chất vật lí

- Alkene, alkyne là những hợp chất không có mùi và đều nhẹ hơn nước.

- Ở nhiệt độ thường, phần lớn các alkene và alkyne từ C2 đến C4 đều ở trạng thái khí, từ C5 trở lên ở trạng thái lỏng hoặc rắn.

- Alkene, alkyne không tan hoặc rất ít tan trong nước, tan được trong một số dung môi hữu cơ.

Tính chất hóa học

a. Phản ứng cộng

- Phản ứng cộng hydrogen (điều kiện: áp suất cao, nhiệt độ cao, xúc tác kim loại như Ni)

- Phản ứng cộng halogen: alkene, alkyne đều làm mất màu dung dịch nước bromine.

- Phản ứng cộng hydrogen halide: tạo thành halogenoalkane.

- Phản ứng cộng nước (hydrate hóa):

Hydrocarbon (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

Lưu ý: Phản ứng cộng tuân theo Quy tắc Markovnikov

Phản ứng cộng một tác nhân không đối xứng HX như HBr, HCl, HI, HOH,... vào liên kết bội, nguyên tử hydrogen sẽ ưu tiên cộng vào nguyên tử carbon có nhiều hydrogen hơn và X sẽ cộng vào nguyên tử carbon có ít hydrogen hơn.

b. Phản ứng trùng hợp của alkene

- Phản ứng trùng hợp alkene là quá trình cộng hợp liên tiếp nhiều phân tử alkene giống nhau hoặc tương tự nhau (gọi là monomer) tạo thành phân tử có phân tử khối lớn (gọi là polymer).

c. Phản ứng của alk-1-yne với AgNO₃ trong NH₃

- Phản ứng này dùng để nhận biết các alkyne có liên kết ba ở đầu mạch.

$H C \equiv C H + 2 A g N O_{3} + 2 N H_{3} \to A g - C \equiv C - A g ↓ + 2 N H_{4} N O_{3}$

d. Phản ứng oxi hóa

- Các alkene, alkyne đều có khả năng làm mất màu dung dịch thuốc tím.

- Alkene, alkyne đều dễ cháy, phản ứng tỏa nhiều nhiệt.

Điều chế

- Trong phòng thí nghiệm, ethylene được điều chế từ phản dehydrate ethanol.

- Trong công nghiệp, alkene từ C2 đến C4 được điều chế từ quá trình cracking alkane trong các nhà máy lọc dầu.

- Acetylene được điều chế từ phản ứng calcium carbide với nước hoặc nhiệt phân methane ở nhiệt độ 1500°C, làm lạnh nhanh.

Hydrocarbon (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

Ứng dụng

Alkene, alkyne được ứng dụng rộng rãi để sản xuất các hóa chất và vật liệu có ứng dụng trong công nghiệp và đời sống.

Quảng cáo

3. Arene (Hydrocarbon thơm)

- Arene là những hydrocarbon trong phân tử có chứa một hay nhiều vòng benzene.

- Benzene, toluene, xylene, styrene ở điều kiện thường là chất lỏng không màu, trong suốt, dễ cháy và có mùi đặc trưng. Naphthalene là chất rắn kết tinh màu trắng, có mùi đặc trưng. Các arene không tan trong nước và thường nhẹ hơn nước, tan trong các dung môi hữu cơ.

- Phản ứng thế vào vòng thơm benzene

Hydrocarbon (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

- Phản ứng cộng

Hydrocarbon (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

- Phản ứng oxi hóa

+ Phản ứng cháy: Các arene dễ cháy và tỏa nhiều nhiệt.

+ Phản ứng oxi hóa nhóm alkyl: Toluene và các alkylbenzene khác có thể bị oxi hóa bởi các tác nhân oxi hóa như dung dịch KMnO₄.

- Ứng dụng của arene: nguyên liệu đầu để tổng hợp polymer, dung môi, thuốc nhuộm, dược phẩm, chất dẻo, tơ sợi tổng hợp.

- Điều chế:

Hydrocarbon (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

II. CÂU HỎI ÔN LUYỆN

Phần 1. Trắc nghiệm nhiều phương án lựa chọn

Câu 1. Số đồng phân cấu tạo ứng với công thức phân tử C₆H₁₄ là

A. 3.

B. 5.

C. 4.

D. 6.

Câu 2. Thực hiện thí nghiệm sau: Nhỏ 1 mL nước bromine vào ống nghiệm đựng 1 mL hexane, chiếu sáng và lắc đều. Hiện tượng quan sát được là

A. màu của bromine không thay đổi.

B. trong ống nghiệm có chất lỏng đồng nhất.

C. trong ống nghiệm xuất hiện kết tủa.

D. màu của nước bromine bị mất.

Câu 3. Công thức phân tử chung của alkene là

A. C_nH_2n ( n ≥ 1).

B. C_nH_2n ( n ≥ 4).

C. C_nH_2n ( n ≥ 3).

D. C_nH_2n ( n ≥ 2).

Câu 4. Phản ứng chlorine hóa methane (CH₄) xảy ra theo phương trình hóa học sau:

Phản ứng trên đã được chứng minh là xảy ra theo cơ chế gốc tự do. Trong sản phẩm của phản ứng, một lượng nhỏ ethane (C₂H₆) đã được phát hiện. Theo đó, mỗi phân tử C₂H₆ được tạo thành là do đâu?

A. Do sự kết hợp của hai phân tử CH₃Cl đồng thời giải phóng phân tử Cl₂.

B. Do sự kết hợp giữa một tiểu phân $H_{3} C^{-}$ và một tiểu phân $H_{3} C^{+}$ .

C. Do sự kết hợp của hai tiểu phân $H_{3} C^{•}$ .

D. Do sự kết hợp của hai tiểu phân $H_{3} C^{-}$ .

Câu 5. Hợp chất X có công thức phân tử là C₅H₁₂, khi tác dụng với chlorine (có chiếu sáng) tạo được bốn dẫn xuất monochlorine. X là

A. isobutane.

B. neopentane.

C. pentane.

D. isopentane.

Câu 6. Xét phản ứng hóa học sau:

Tổng hệ số cân bằng (nguyên, tối giản) của các chất tham gia phản ứng này bằng

A. 9.

B. 7.

C. 8.

D. 16.

Câu 7. Hợp chất nào dưới đây là một alkyne?

A. $C H_{2} = C H - C H_{3}$ .

B. $C H_{3} - C H_{2} - C H_{2} - C H_{3}$ .

C. $C H \equiv C - C H_{2} - C H_{3}$ .

D. $C H_{2} = C H - C H = C H - C H_{3}$ .

Câu 8. Cho các phát biểu sau:

(1) Propane và butane được sử dụng làm khí đốt.

(2) Styrene không tham gia phản ứng cộng.

(3) Acetylene được sử dụng làm nhiên liệu cho đèn xì oxygen-acetylene.

(4) Styrene được sử dụng tổng hợp polymer.

(5) Toluene được sử dụng tổng hợp thuốc nổ.

(6) Benzene và đồng đẳng của nó dễ tham gia phản ứng thế hơn phản ứng cộng.

Số phát biểu đúng là

A. 5.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 9. Chất lỏng X (có công thức phân tử là C₆H₆) không màu, có mùi thơm nhẹ, không tan trong nước, là một dung môi hữu cơ thông dụng. X tác dụng với chlorine khi chiếu sáng tạo nên chất rắn Y; tác dụng với chlorine khi có xúc tác FeCl₃ tạo ra chất lỏng Z và khí T. Khí T khi đi qua dung dịch silver nitrate tạo ra kết tủa trắng. Công thức của các chất Y, Z, T lần lượt là

A. $C_{6} H_{5} C 1; C_{6} H_{6} C 1_{6}; H C l$ .

B. $C_{6} H_{6} C 1_{6}; C_{6} H_{5} C 1; H C 1$ .

C. $C_{6} H_{5} C 1_{5} (C H_{3}); C_{6} H_{5} C H_{2} C 1; H C 1$ .

D. $C_{6} H_{5} C H_{2} C l; C_{6} H_{5} C 1_{5} (C H_{3}); H C 1$ .

Câu 10. Để phân biệt ethane và ethene, dùng phản ứng nào là thuận tiện nhất?

A. Phản ứng đốt cháy.

B. Phản ứng với hydrogen.

C. Phản ứng với nước bromine.

D. Phản ứng trùng hợp.

................................

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Hóa 2025 Xem thử Đề thi thử Tốt nghiệp Hóa 2025 Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Hóa Xem thử 1000 câu trắc nghiệm Hóa

Xem thêm các chuyên đề ôn thi tốt nghiệp THPT môn Hóa học năm 2025 có đáp án hay khác:

HOT 500+ Đề thi thử tốt nghiệp THPT, ĐGNL các trường ĐH fle word có đáp án (2025).

Sách VietJack thi THPT quốc gia 2025 cho 2k7:

TÀI LIỆU FILE WORD DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 12

+ Bộ giáo án, đề thi tốt nghiệp THPT, DGNL các trường các trường có lời giải chi tiết 2025 tại https://tailieugiaovien.com.vn/

+ Hỗ trợ zalo: VietJack Official

+ Tổng đài hỗ trợ đăng ký : 084 283 45 85

500+ đề thi thử tốt nghiệp THPT Quốc gia form 2025

( 128 tài liệu )

100+ đề thi ĐGNL ĐHQG Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh...

( 84 tài liệu )

Đề thi giữa kì, cuối kì 12

( 143 tài liệu )

Bài giảng Powerpoint Văn, Sử, Địa 12....

( 31 tài liệu )

Chuyên đề dạy thêm Toán, Lí, Hóa ...12

( 104 tài liệu )

Đề thi HSG 12

( 4 tài liệu )

xem tất cả

Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.