Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản | Toán lớp 11

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản Toán lớp 11 sẽ giúp học sinh nắm vững công thức, biết cách làm bài tập từ đó có kế hoạch ôn tập hiệu quả để đạt kết quả cao trong các bài thi Toán 11.

Bài viết Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản gồm 4 phần: Lý thuyết, Công thức, Ví dụ minh họa và Bài tập tự luyện có lời giải chi tiết giúp học sinh dễ học, dễ nhớ Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản Toán 11.

1. Lí thuyết

* Công thức nghiệm cơ bản

a) Phương trình sin x = m 

Trường hợp 1: |m| > 1. Phương trình vô nghiệm.

Trường hợp 2: |m| ≤ 1. Phương trình có nghiệm.

- Nếu m biểu diễn được dưới dạng sin của những góc đặc biệt thì:

sinx = m ⇔ sinx = sinα ⇔ Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản 

- Nếu m không biểu diễn được dưới dạng sin của những góc đặc biệt thì:

sinx = m ⇔ Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

- Các trường hợp đặc biệt:

sinx = 0 ⇔ x = kπ (k ∈ Z)

sinx = 1 ⇔ x = Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản + k2π (k ∈ Z)

sinx = -1 ⇔ x = -Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản + k2π (k ∈ Z)

b) Phương trình cos x = m

Trường hợp 1: |m| > 1. Phương trình vô nghiệm.

Trường hợp 2: |m| ≤ 1 . Phương trình có nghiệm.

- Nếu m biểu diễn được dưới dạng cos của những góc đặc biệt thì:

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản 

- Nếu m không biểu diễn được dưới dạng cos của những góc đặc biệt thì:

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản 

- Các trường hợp đặc biệt:

cosx = 0 ⇔ x = Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản + kπ (k ∈ Z)

cosx = 1 ⇔ x = k2π (k ∈ Z)

cosx = -1 ⇔ x = π + k2π (k ∈ Z)

c) Phương trình: tan x = m. Điều kiện: x ≠ Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản + kπ (k ∈ Z)

- Nếu m biểu diễn được dưới dạng tan của những góc đặc biệt thì:

tan x = m ⇔ tan x = tan α ⇔ x = α + kπ (k ∈ Z)   

- Nếu m không biểu diễn được dưới dạng tan của những góc đặc biệt thì:

tan x = m ⇔ x = αrctan m + kπ (k ∈ Z)

d) Phương trình: cot x = m. Điều kiện: x ≠ kπ (k ∈ Z) 

- Nếu m biểu diễn được dưới dạng cot của những góc đặc biệt thì:

cot x = m ⇔ cot x = cot α ⇔ x = α + kπ (k ∈ Z) 

- Nếu m không biểu diễn được dưới dạng cot của những góc đặc biệt thì:

cot x = m ⇔ x = αrccot m + kπ (k ∈ Z)

* Mở rộng công thức nghiệm, với u(x) và v(x) là hai biểu thức của x.

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản 

cos u(x) = cos v(x) ⇔ u(x) = Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản + k2π (k ∈ Z)

tan u(x) = tan v(x) ⇔ u(x) = v(x) + kπ (k ∈ Z)

cot u(x) = cot v(x) ⇔ u(x) = v(x) + kπ (k ∈ Z) 

2. Công thức

Khi đã cho số m, ta có thể tìm các giá trị arcsin m, arccos m, arctan m, arccot m bằng máy tính bỏ túi với các phím sin-1; cos-1; tan-1.

Bước 1. Chỉnh chế độ rad hoặc độ

- Muốn tìm số đo radian: 

ta ấn qw4 (đối với Casio fx - 570VN) 

ta ấn qw22 (đối với Casio fx - 580VN X)

-  Muốn tìm số đo độ: 

ta ấn qw3 (đối với Casio fx - 570VN) 

ta ấn qw21 (đối với Casio fx - 580VN X)

Bước 2. Tìm số đo góc

Tìm góc α khi biết sin của góc đó bằng m, ta ấn lần lượt qj m =.

Tương tự đối với cos và tan.

Chú ý: Muốn tìm góc α khi biết cot của góc đó bằng m, ta ấn lần lượt ql1a m $)=.

Sau đó áp dụng công thức lượng giác để giải phương trình.

                            Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

3. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Giải phương trình sau:

a) Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản 

b) Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản 

c) cot 2x = √3

Lời giải

a) Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản 

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Vậy họ nghiệm của phương trình là: Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Vậy họ nghiệm của phương trình là: Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

c) cot 2x = √3  

Điều kiện xác định: Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Vậy họ nghiệm của phương trình là: Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Ví dụ 2: Giải phương trình sau:

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Lời giải

a) Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản  

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản   

Vậy họ nghiệm của phương trình là: Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

b) Điều kiện xác định: Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản   

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Vậy họ nghiệm của phương trình là: Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

4. Bài tập tự luyện

Câu 1. Phương trình lượng giác Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản có nghiệm là

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Câu 2. Phương trình Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản có bao nhiêu nghiệm thuộc đoạn  ?

A. 0                           B. 1                           C. 2                           D. 3

Câu 3. Cho phương trình cot 3x = cot (x + √3). Nghiệm của phương trình là:

Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản

Đáp án: 1 – C, 2 – A, 3 – B 

Xem thêm các Công thức Toán lớp 11 quan trọng hay khác:

ĐỀ THI, GIÁO ÁN, GÓI THI ONLINE DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 12

Bộ giáo án, đề thi, bài giảng powerpoint, khóa học dành cho các thầy cô và học sinh lớp 12, đẩy đủ các bộ sách cánh diều, kết nối tri thức, chân trời sáng tạo tại https://tailieugiaovien.com.vn/ . Hỗ trợ zalo VietJack Official


Đề thi, giáo án các lớp các môn học
Tài liệu giáo viên