Giáo án GDCD 11 Bài 4: Cạnh tranh trong sản xuất và lưu thông hàng hóa

1. Khởi động

* Mục tiêu:

- Kích thích HS tự tìm hiểu xem các em đã biết gì về cạnh tranh trong đời sống kinh tế.

- Rèn luyện năng lực tư duy cạnh tranh lành mạnh trong cuộc sống và học tập cho HS, đồng thời tránh xa và lên án cạnh tranh không lành mạnh.

* Cách tiến hành:

- Gv cho Hs xem và quan sát các bức tranh

- GV nêu câu hỏi:Em có nhận xét gì về mục đích của việc quảng các loại sữa trên?

- 2 đến 3 HS trả lời

- GV bổ sung, kết luận:

Vậy các em hiểu thế nào là cạnh tranh? Nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh, mục đích của cạnh tranh và tính hai mặt của cạnh tranh chúng ta cùng tìm hiểu trong bài 4

2. Hoạt động hình thành kiến thức.

Hoạt động 1: Sử dụng phương pháp đàm thoại, thuyết trình,tìm hiểu khái niệm cạnh tranh.

* Mục tiêu.

- HS nêu được cạnh tranh là gì? Nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh?

- Rèn luyện năng lực tư duy quan sát, nhận định, phân tích

* Cách tiến hành: GV cho HS quan sát các bức tranh trên

- GV đặt câu hỏi: Theo các em cạnh tranh là gì?

- 2 đến 3 học sinh trả lời

- GV kết luận nội dung

Gv hỏi tiếp: Như vậy khái niệm cạnh tranh gồm những nội dung cơ bản nào?

- Tính chất của cạnh tranh: là sự đấu tranh ganh đua về kinh tế

- Các chủ thể tham gia cạnh tranh: Người bàn, người mua, người sản xuất,người tiêu dùng

- Mục đích của cạnh tranh: thu nhiều lợi nhuận nhất.

1. Cạnh tranh và nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh:

a. Khái niệm cạnh tranh:

- Cạnh tranh là sự ganh đua, đấu tranh giữa các chủ thể kinh tế trong sản xuất, kinh doanh nhằm giành được những điều kiện thuận lợi nhất để thu được lợi nhuận cao.

Hoạt động 2: Sử dụng phương pháp đàm thoại, thuyết trình, tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh.

* Mục tiêu:

- Học sinh nêu được nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh.

- Rèn luyện năng lực tư duy phán đoán, giải quyết vấn đề cho học sinh

* Cách tiến hành:

- Gv hỏi: Theo em, những người tham gia cạnh tranh nhằm giành lấy những gì?

Học sinh trả lời:

GVKL: Nhận xét: Kết luận về nguyên nhân của cạnh tranh.

b. Nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh:

- Do sự tồn tại nhiều chủ sở hữu với tư cách cách những đơn vị kinh tế độc lập, tự do sản xuất

- Kinh doanh, có điều kiện sản xuất và lợi ích khác nhau.

Hoạt động 3: Sử dụng phương pháp đàm thoại, tìm hiểu mục đích cạnh tranh.

* Mục tiêu:

- HS nắm được mặt tích cực và hạn chế của cạnh tranh

- Rèn luyện năng lực phân biệt cạnh tranh lành mạnh và không lành mạnh từ đó ủng hộ cạnh tranh lạnh mạnh và phê phán cạnh tranh không lành mạnh

*Cách tiến hành:

- GV trình bày Trong sản xuất và lưu thông hàng hóa, cạnh tranh tích cực hay hạn chế? Câu trả lời là : Cạnh tranh có hai mặt: Mặt tích cực và mặt hạn chế. Hãy tìm hiểu tính hai mặt này của cạnh tranh tính hai mặt của cạnh tranh.

GVKL: Nhận xét: Kết luận về mục đích của cạnh tranh.

Hoạt động 3: Sử dụng phương pháp đàm thoại, tìm hiểu biểu hiện cạnh tranh.

* Mục tiêu:

- HS nắm được các biểu hiện của cạnh tranh

- Rèn được năng lực phân tích các biểu hiện của cạnh tranh

*Cách tiến hành:

- GV: Từ nguyên nhân và mục đích của cạnh tranh,hãy đề xuất các biểu hiện và cho ví dụ?

- HS trả lời

- GVKL

2. Mục đích cạnh tranh và các loại cạnh tranh:

a. Mục đích của cạnh tranh

Mục đích: Nhằm giành lợi ích về mình nhiều hơn người khác.

- Mục đích của cạnh tranh thể hiện ở các mặt:

 + Giành nguồn nguyên liệu và nguồn lực sản xuất khác nhau.

 + Giành ưu thế về khoa học và côngnghệ.

 + Giành thị trường, nơi đầu tư, các hợp đồng và các đơn đặt hàng.

 + Giành ưu thế về chất lượng, giá cả hàng hóa và phương thức thanh toán…

b. Biểu hiện

- Giành nguồn nguyên liệu và các nguồn lực sản xuất khác

- Giành ưu thế về khoa học và công nghệ

- Giành thị trường, nơi đầu tư, các hợp đồng, các mặt đơn hàng

- Giành ưu thế về chất lượng và giá cả hàng hóa, kể cả lắp đặt, bảo hành, sửa chữa, phương thức thanh toán, khuyến mãi...

c. Các loại cạnh tranh

Không học

Hoạt động 4: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm, tìm hiểu tính 2 mặt của cạnh tranh.

CÂU HỎI THẢO LUẬN

- Cách tiến hành:

 + GV phát bút dạ, giấy A3, cho các nhóm làm việc

 + GV phân nhóm và thời gian thảo luận

 + Hết thời gian 5 phút đại diện các nhóm lên trình bày

Nhóm 1 và 2: Tìm hiểu biểu hiện và cho ví dụ minh họa về mặt tích cực của cạnh tranh.

Nhóm 3 và 4: Tìm hiểu các biểu hiện và cho ví dụ minh họa về mặt tiêu cực của cạnh tranh.

Học sinh thảo luận:

Đại diện hai nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

- GV nhận xét, kết luận.

- GV: Để phát huy mặt tích cực và giảm thiểu mặt tiêu cực của cạnh tranh chúng ta cần phải làm gì?

- GVKL: Cạnh tranh là quy luật kinh tế tồn tại khách quan của sản xuất và lưu thông hàng hóa vừa tích cức vừa hạn chế, nhưng mặt tích cực là cơ bản, mang tính trội. Mặt hạn chế sẽ được nhà nước điều tiết thông qua giáo dục, pháp luật và các chính sách kinh tế thích hợp.

3. Tính hai mặt của cạnh tranh:

a. Mặt tích cực của cạnh tranh:

Biểu hiện:

- Kích thích lực lượng sản xuất, khoa học kỹ thuật phát triển và năng suất xã hội tăng lên.

- Khai thác tối đa mọi nguồn lực khác của đất nước vào phát triển kinhtế.

- Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong hội nhập kinh tế quốc tế.

b. Mặt hạn chế của cạnh tranh:

Biểu hiện:

- Làm cho môi trường sinh thái bị mất cân bằng.

- Xuất hiện những thủ đoạn phi pháp và bất lương.

- Đầu cơ tích trữ và gây rối loạn thị trường tác động xấu đến sản xuất và đời sóng nhân dân.