Cách giải bài tập về oxit, phân loại oxit (cực hay, có đáp án)

Bài viết Cách giải bài tập về oxit, phân loại oxit với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập về oxit, phân loại oxit.

Cách giải bài tập về oxit, phân loại oxit (cực hay, có đáp án)

A. Lý thuyết & Phương pháp giải

Cần nắm vững các kiến thức sau:

I. Định nghĩa

Oxit là hợp chất của hai nguyên tố, trong đó có một nguyên tố là oxi.

Ví dụ: CuO, Na₂O, FeO, SO₂, CO₂...

II. Công thức

Công thức chung:

Với:

- M là nguyên tố khác oxi, M có hóa trị n.

- x, y: chỉ số nguyên tử của mỗi nguyên tố.

Theo quy tắc hóa trị, ta có: n.x = II.y

III. Phân loại

Gồm 2 loại chính: acidic oxide và basic oxide.

1. Acidic oxide: Thường là oxit của phi kim và tương ứng với một axit.

- Ví dụ: CO₂, SO₂, SO₃, P₂O₅, N₂O₅...

+ CO₂ tương ứng với carbonic acid H₂CO₃;

+ SO₂ tương ứng với sulfurous acid H₂SO₃;

+ P₂O₅ tương ứng với phosphoric acid H₃PO₄.

2. basic oxide: Là oxit của kim loại và tương ứng với một bazơ.

- Ví dụ: K₂O, CuO, FeO...

+ K₂O tương ứng với bazơ potassium hydroxide KOH.

+ CuO tương ứng với bazơ copper (II) hydroxide Cu(OH)₂.

+ MgO tương ứng với bazơ magnesium hydroxide Mg(OH)₂.

Chú ý:

- Một số kim loại nhiều hóa trị cũng tạo ra acidic oxide.

Ví dụ: manganese (VII) oxide Mn₂O₇ là acidic oxide, tương ứng với permanganic acid HMnO₄.

- Ngoài hai loại oxit chính là acidic oxide và basic oxide còn có oxit lưỡng tính (ví dụ: Al₂O₃, ZnO…) và oxit trung tính (ví dụ: NO, CO…) (sẽ học ở lớp 9).

Phương pháp giải bài tập xác định công thức oxit dựa vào khối lượng mol phân tử hoặc phần trăm khối lượng:

Bước 1: Gọi công thức của oxit có dạng R₂O_n

Bước 2: Dựa vào khối lượng mol phân tử hoặc phần trăm khối lượng => xác định mối liên hệ giữa R và n

Bước 3: Lập bảng xác định R dựa vào n, cho n từ 1, 2, 3, 4… Nếu đầu bài đã cho biết R hoặc n thì không cần lập bảng.

Bước 4: Chọn giá trị R phù hợp với n và kết luận nguyên tố R.

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Trong các công thức hóa học sau: BaO, C₂H₆O, ZnO, SO₃, KOH, CO₂.

a) Công thức hóa học nào là công thức hóa học của oxit.

b) Phân loại các oxit đã xác định ở ý (a).

Lời giải:

a) Các công thức hóa học của oxit là: BaO, MgO, SO₃, CO₂.

b) acidic oxide: SO₃, CO₂.

basic oxide: BaO, MgO.

Ví dụ 2: Cho các oxit sau: SO₂, CaO, Al₂O₃, P₂O₅.

a) Các oxit này có thể được tạo thành từ các đơn chất nào?

b) Viết phương trình phản ứng điều chế các oxit trên.

Lời giải:

a) SO₂ tạo nên từ 2 đơn chất là S và O₂.

CaO tạo nên từ 2 đơn chất là Ca và O₂.

Al₂O₃ tạo nên từ 2 đơn chất là Al và O₂.

P₂O₅ tạo nên từ 2 đơn chất là P và O₂.

b) Phương trình phản ứng:

S + O₂ SO₂

2Ca + O₂ → 2CaO

4Al + 3O₂ 2Al₂O₃

4P + 5O₂ 2P₂O₅

Ví dụ 3: Một hợp chất oxit chứa 50% về khối lượng của S. Xác định công thức hóa học của oxit.

Lời giải:

Gọi công thức oxit của S cần tìm là S₂O_n

Nguyên tố S chiếm 50% về khối lượng :

=> %m_S = .100% = 50%

=> 2.32 = 0,5.(2.32 + 16n) => n = 4

=> Công thức chưa tối giản là S₂O₄ => công thức oxit là SO₂.

C. Bài tập vận dụng

Câu 1: Trong các hợp chất sau, hợp chất nào thuộc loại oxit?

A. K₂O.

B. H₂S.

C. CuSO₄.

D. Mg(OH)₂.

Lời giải:

Đáp án A.

Oxit là hợp chất của hai nguyên tố, trong đó có một nguyên tố là oxi.

Hợp chất thuộc loại oxit là: K₂O

Câu 2: Oxit bắt buộc phải có nguyên tố nào?

A. Oxi .

B. Halogen.

C. Hiđro.

D. Lưu huỳnh.

Lời giải:

Đáp án A.

Oxit bắt buộc phải có nguyên tố oxi.

Vì theo định nghĩa: Oxit là hợp chất của hai nguyên tố, trong đó có một nguyên tố là oxi.

Câu 3: ZnO thuộc loại oxit gì?

A. Acidic oxide.

B. basic oxide.

C. Oxit trung tính.

D. Oxit lưỡng tính.

Lời giải:

Đáp án D.

ZnO thuộc loại oxit lưỡng tính vì tạo bởi ZnO vừa tác dụng với axit vừa tác dụng với bazơ.

Câu 4: Hợp chất nào sau đây không phải là oxit?

A. CO₂

B. SO₂

C. CuO

D. CuS

Lời giải:

Đáp án D.

Hợp chất không phải là oxit là: CuS vì không có nguyên tử O.

Câu 5: Cho các công thức sau: CaO, CuO, NaO, CO₂, CO₃. Công thức oxit viết sai là:

A. CaO, CuO

B. NaO, CaO

C. NaO, CO₃

D. CuO, CO₃

Lời giải:

Đáp án C.

Ca có hóa trị II => hợp chất oxit của Ca là : CaO

Cu có hóa trị II => oxit của Cu là CuO

Na có hóa trị I => oxit của Na là Na₂O

C có hóa trị II, IV => 2 oxit của C là CO và CO₂

=> không có công thức oxit NaO và CO₃.

Câu 6: Chỉ ra các basic oxide trong các oxit sau: P₂O₅, CaO, CuO, BaO, Na₂O

A. P₂O₅, CaO, CuO

B. CaO, CuO, BaO, Na₂O

C. BaO, Na₂O, P₂O₃

D. P₂O₅, CaO, P₂O₃

Lời giải:

Đáp án B.

basic oxide là oxit của kim loại. Các kim loại là: Ca, Cu, Ba, Na…

=> các basic oxide là: CaO, CuO, BaO, Na₂O

Câu 7: Chỉ ra các acidic oxide trong các oxit sau: P₂O₅, CaO, CuO, BaO, SO₂, CO₂.

A. P₂O₅, CaO, CuO, BaO

B. BaO, SO₂, CO₂

C. CaO, CuO, BaO

D. SO₂, CO₂, P₂O₅

Lời giải:

Đáp án D.

Acidic oxide thường là oxit của phi kim. Các phi kim là: P, S, C…

=> các acidic oxide là: SO₂, CO₂ , P₂O₅.

Câu 8: Axit tương ứng của acidic oxide SO₂ là

A. H₂SO₃.

B. H₂SO₄.

C. HSO₃.

D. SO₃.2H₂O.

Lời giải:

Đáp án A.

Axit tương ứng của acidic oxide SO₂ là H₂SO₃.

Câu 9: Oxit của nguyên tố R có hóa trị III chứa 70% về khối lượng nguyên tố R. Xác định R và cho biết oxit trên thuộc loại acidic oxide hay basic oxide.

A. C, acidic oxide.

B. Fe, basic oxide.

C. Mg, basic oxide.

D. Fe, acidic oxide.

Lời giải:

Đáp án B.

Oxit của R có hóa trị III là R₂O₃

Nguyên tố R chiếm 70% về khối lượng

=> %m_R = .100% =70%

=> 2.M_R = 0,7.(2.M_R + 3.16) => M_R = 56 (g/mol)

=> R là nguyên tố Fe.

Oxit Fe₂O₃ là basic oxide.

Câu 10: Công thức hóa học của một loại sắt oxit có tỉ lệ khối lượng như sau:

m_Fe : m_O = 7 : 2. Xác định công thức hóa học của oxit?

A. FeO.

B. Fe₂O₃.

C. FeO₂.

D. Fe₂O₄.

Lời giải:

Đáp án A.

Gọi công thức hóa học của oxit sắt cần tìm là Fe₂O_n

Giả sử có 1 mol Fe₂O_n

=> Khối lượng của Fe trong hợp chất là: 56.2 = 112 gam

Khối lượng của O trong hợp chất là: 16.n gam.

Ta có: m_Fe : m_O = 7 : 2 hay => n= 2

=> công thức chưa tối giản là: Fe₂O₂ => công thức oxit cần tìm là FeO.

D. Bài tập thêm

Câu 1: Một loại đồng oxide có thành phần về khối lượng các nguyên tố như sau: 8 phần là đồng và 1 phần là oxygen. Công thức đồng oxide trên là

A. Cu₂O.    

B. CuO.     

C. Cu₂O₃.   

D. CuO₃.

Câu 2: Nhóm công thức biểu diễn toàn oxide là

A. CuO, HCl, SO₃.         

B. CO₂, SO₂, MgO.                  

C. FeO, KCl, P₂O₅.                  

D. N₂O₅, Al₂O₃, HNO₃.

Câu 3: Oxide của một nguyên tố có hóa trị III, trong đó oxygen chiếm 30% về khối lượng. Công thức hóa học của oxide là

A. Fe₂O₃.    

B. Al₂O₃.    

C. Cr₂O₃.   

D. N₂O₃.

Câu 4: Thiếc có thể có hóa trị II hoặc IV. Hợp chất có công thức SnO_­2 có tên là

A. tin dioxide.               

B. tin oxide.

C. tin(II) oxide.             

D. tin(IV) oxide.

Câu 5: Một loại oxide sắt trong đó cứ 14 phần sắt thì có 6 phần oxygen (về khối lượng). Công thức hóa học của oxide sắt là    

A. FeO.                

B. Fe₂O₃.    

C. Fe₃O₄.      

D. Không xác định.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 8 có đáp án hay khác:

• Bài tập về cách gọi tên oxit (cực hay, có đáp án)
• Bài tập về điều chế oxi (cực hay, có đáp án)
• Bài tập về phản ứng phân hủy (cực hay, có đáp án)
• Phân biệt sự cháy và sự oxi hóa chậm (cực hay, có đáp án)

---